@û«RûðZòK iûleZû \òai C_fùl

 @û«RûðZòK iûleZû \òai C_fùl @û«RûðZòK iûleZû \òaie @^êPò«û jòcûõgê ùgLe @ûPû~ýð @ûRò @û«RûðZòK iûleZû \òaiö icMâ aògßeê ^òeleZû \êe Keòaû _ûAñ Pò«û Keòaûe \ò^UòGö gòlû ùMûUòG RûZòe iμ\,_eòPd I ÊúKéZòö ù~Cñ ù\g ù~ùZ gòlòZ,ùi ù\g ùiùZ C^ÜZö Gjû C_ùe cû^a i´ke aòKûg ^òbðe Kùe û Gjò K[ûKê \éÁòùe eLô 1966 ciòjûeê _âZòahð ùiù_Ö´e 8 ZûeòLKê @û«RûðZòK iûleZû \òai eêù_ _ûk^ Keû~ûC@Qòö ùi[ô_ûAñ dêù^ùÄû Ze`eê PkòZ ahð @û«RðûZòK iûleZû \òai _ûAñ aòhdaÉê ejòQò - “Literacy Teaching and learning in the covid19 crisis and beyond ”- (ùKûbòW-19 iuU I _ea©ðú icdùe gòlû\û^ I _V^)” ûiμâ©ò cjûcûeú Kùeû^û ù~ûMêñ _ûâd 6cûieê C¡ßð icd ùjfû _òfû cû^u _ûV _Xû V_þ ùjûA_WòQòö ùicû^u baòhýZ iRûWòaû _ûAñ I gòlû \û^Kê beYû Keòaû @ûc eûRý Z[û ù\g iùcZ iûeû aògßùe @^þfûA^ùe _ûV _XûKê MêeêZß \ò@û~ûCQòöG[ô_ûAñ _ûV_Xûe cêLý cû¤c ùjCQò iàûUþù`û^, KμêýUe Gaõ Uòbòö ùZùa iàUþù`û^ Gaõ Uòbò aò^û @^þfûA^ gòlû Kò_eò i¸a Zûjû Gùa GK aW _âgÜ ùjûA CbûùjûAQòöiûleZû ùKak GK @]ôKûe ^êùjñ aeõ iûcûRòK I cû^aòK aòKûge _^Úû @ùU û ùZYê ùKøYiò ù\ge aûÉa aòKûg ùi ù\ge iûleZû ij @wûwúbûùa RWòZ û \ûeò\âý \ìeúKeY, gògê céZêýjûe jâûi, R^iõLýû aé¡ò ^òdªY, _êeêh cjòkû fòw^ê_ûZ jâûie ^òeûKeY I Cycû^e Rúa^]ûeYe cû^Kê Gjû iò]ûikL _âbûaòZ Kùe û Gùaaò aògßùe ^òeleu iõLýû 75 ùKûUòeê C¡ßð û _âZò _û*RY _âû¯ adÄ ùfûKu c¤ùe RùY ^òele û @^êý^ 7ùKûUò gògê ^òcÜ _âû[còK gòlûeê a*òZ û ùKùZ gògê _âû[còK Éeeê jó gòlû QûWêQ«ò Zûjûe ùKøYiò jòiûa ^ûjó û _eòiõLýû^ Z[ýeê RYû_ùW \lòY I _½òc Giò@ûùe _âû¯ adÄ ^òeleu iõLýû iaðû]ôK û Gjû _QKê @Q«ò @ûea I @û`âòKû^þ eûÁâicìj û aKòð^û `ûùiû, ^òMe I cûfòùe iûleZû jûe aògßùe iaêVûeê Kcþ ~[ûKâùc 12.8 _âZògZ, 14.4 _âZògZ I 19 _âZògZ ûGùaaò aògßùe ^òeleu iõLýû _âûd 75 ùKûUòeê C¡ßð û _âZò _û*RY _âû¯ adÄ ùfûKu c¤ùe RùY ^òele û @^êý^ 7ùKûUò gògê ^òcÜ _âû[còK gòlûeê a*òZ û ùKùZ gògê _âû[còK Éeeê jó gòlû QûWêQ«ò Zûjûe ùKøYiò jòiûa ^ûjó û _eòiõLýû^ Z[ýeê RYû_ùW \lòY I _½òc Giò@ûùe _âû¯ adÄ ^òeleu iõLýû iaðû]ôK û Gjò _eòù_âlúùe aògßùe iûleZû jûe @]ôK [ôaû ù\gcû^u c¤ùe ~êqeûÁâ @ûùceòKû, ùMâUaâòùU^, ùiûbòGZþ Eh, iêAùW^, Kû^ûWû _âbéZò ù\gùe iûleZû jûe ~[ûKâùc 99 _âZògZ, 99 _âZògZ, 99.6 _âZògZ, 99 _âZògZ ejòQò û G_eòKò Kû^ûWû, ^òCRòfýûŠ I acðû _âbéZò ù\gùe c¤ iûleZû jûe ùjCQò ~[ûKâùc 99 _âZògZ, 99 _âZògZ I 89 _âZògZ û @_e_lùe 2011 R^MY^û @^êiûùe @ûc ù\ge iûleZû jûe 74 _âZògZ û Z^à¤eê _êeêh iûleZû jûe 82.1 _âZògZ ùjûA[ôaû ùaùk ^ûeú iûleZû jûe 65.5 _âZògZ û G[ôeê @^êùcd _é[ôaúe @^ý ù\g Zêk^ûùe bûeZe ^òeleZû iciýû C}UZe û ùijò_eò @ûc _âù\g IWÿògû K[û Pò«ûKùf @^ý eûRý Zêk^ûùe @ûùc _Qùe û ùKek I còùRûeûcùe iûleZû jûe ~[ûKâùc 93.91 _âZògZ I 91.6 _âZògZ ùjûA[ôaû ùaùk @ûc eûRýe iûleZû jûe 73.5 _âZògZ ~ûjûKò RûZúd jûe Vûeê Kcþ û Gcû^u c¤eê _êeêh iûleZû iûj 82.4 _âZògZ I cjòkû iûleZû jûe 65.46 _âZògZ ûaògße ùcûU ^òeleu iõLýûeê @¡ðû]ôK bûeZùe @Q«ò û Gjò iciýûe icû]û^ _ûAñ _âûKþ Êû]ú^Zû Kûkeê aòbò^Ü _âKûe Kû~ðýKâc @ûe¸ ùjûA[ôfû û 1978 ciòjû @ùKÖûae 2 ZûeòLùe bûeZ ieKûe ajêPyðòZ ù_â÷ûX gòlû Kû~ðýKâc _âYd^ Keò[ôùf û 1987 cA cûi 5 ZûeòLeê ù\gùe iûleZû còg^þ Kû~ðýKûeú ùjCQò û _ea©ðú Kûkùe iμì‰ð iûleZû ù~ûR^û, ^òe«e gòlû Kû~ðýKâc bkò @ù^K ù~ûR^û _âYd^ ùjûAQò û ùijò_eò IWÿògû ieKûe 2002 ciòjûeê iaðgòlû bkò MêeêZß_ì‰ð ù~ûR^û @ûe¸ KeòQ«ò û bûeZ ieKûe 2009 ciòjûùe HZòjûiòK gòlû @]ôKûe aòfþ @ûYò gòlûKê ùcøkòK @]ôKûe _eòiebêq KeòQ«ò û Gjû\ßûeû 6 eê 14 ahð adie _âûd 92 fl gògê gòlûfûbe iêù~ûM _ûAaûe flý eLû~ûAQòû icÉ C\ýc iù©ß iûleZû ùlZâùe @ûce @MâMZò iù«ûhR^K ùjûA_ûeò^ûjó û GK jòiûaeê RYû~ûG IWÿògûùe c¤ ùcûU 68 fl 28 jRûe 357 RY gògêu c]ýeê 3 fl 51 jRûe 147 RY _òfû Äêf \ê@ûecêjñ cûWò^ûjûñ«ò û gòlû @]ôKûe @ûA^ Kû~ýðKûeú ùjaûe iûZahð _ùeaò Giaê _òfû Kò_eò aò\ýûkdKê @ûiòùa Zûjû _âgÜaûPú ùjûAejòQò ! @ûc eûRý K[û Pò«û Kùf @ûc eûRýùe _âZò _û*RYùe RùY ^òele ö eûRýùe iûleZûjûe aé¡ò _ûC[ôùf c¤ _âûd ùKûUòG _ûLû_ûLò ùfûK ^òeleZû aýû]ôùe Nû<ò ùjCQ«òö IWògûe \ûeò\âý, @^MâieZû ijòZ gògê I cûZé céZêýjûe @]ôK ejòaû, ^òeleZûe ùMûUòG ùMûUòG KûeY ùaûfò ù~ûR^û aògûe\cûù^ KjêQ«òö ^òeleZû _âMZòe _â]û^ _âZòa§K û GjûKê jUûAaû _ûAñ ^òe«e _âdûi GKû« @_eòjû~ðý û RM