^ògû Kûeaûeùe @uêg fûMê

^ògû Kûeaûeùe @uêg fûMê IWÿògû GK gû«ò_òâd eûRýö cûZâ @ûRò IWÿògûe Gý÷ZòjûiòK G÷ýZòjý \úNð\ò^ ]eò jâûi ùjaûùe fûMòQòö aZðcû^ IWÿògû @ûce ^ògû Kûeaûee bìißMðùe _eòYZ ùjûAQòö ~\ò _eòiõLýû^Kê @^ê¤û^ Keû~ûG ùZùa Gjû ÆÁ _eòflòZ jêG ù~ ù~ùZùaùk 2001 I 2002ùe 700 ml c\e Kûeaûe [ôfûö aZðcû^ eûRý @aKûeú aòbûM _ûLùe [ôaû Z[ý @^ê~ûdú 2014-2015 ciòjûùe Gjò c\e aòKâd jûe @û^êcû^òK 1900 fl fòUið [ôaûùaùk 2000-2001ùe 250fòUe [ôfûö 2010 eê 2016 bòZùe ZúaâùaMùe Gjû gZKWÿû 83% aXò ·fòQòö IWÿògû, aòjûe, QZògMWÿ c¤ _âù\g I SûeLŠ Zêk^ûùe @]ôK c\ Kûeaûeùe aêWÿò ejòQò IWÿògûö ^ì@û c\ ù\ûKû^ ùLûfòaûùaùk ieKûeú \ke ùfûK GKcûZâ aòZŠû ~êqò C_iÚû_òZ Keò Kêj«ò- eûRÊ aé¡ò I ùPûeûc\ KûeaûeKê ùeûKòaû cûZâ PkòZ aò]û^ ibû @]ôùag^ùe aòbûMúd cªú _êeûY ~êMe ùiûceie G ù\gú c\ iùw Zêk^û Keò c\KûeaûeKê ù_âûiôûj^ ù\AQ«òö ~ûjûKò aê¡òRòaú cjfùe Pyðûe aòhd _ûfUòQòö c\ ù\ûKû^ ùLûfòaû _ûAñ ùK÷ûYiò _âZòa§K ^ûjó ùaûfò \éùXûqò _âKûg KeòQ«òö ùZùa @ûi«ê RûYòaû _êeûY ~êMe ùiûcei KY [ôfû? ~ûjûKê ù\aZûcûù^ ùia^ Keê[ôùf ùaûfò _êeûY a‰òðZ @Qòö ùa÷\òK iõÄéZò @^êiûùe ùiûc ùjCQò ùMûUòG I÷ýh]ôd aél ~ûjû aZðcû^ aòfê¯ _âûd Gjò aéle eiKê ùia^ Kùf ùbûK ùgûh RY_ùWÿ^ò cûZâ Gjû ùKùaùjùf cû\K \âaý ^êùjñö cûZâ \êüLe aòhd cªú Gjûe @ûleòK @[ð ^RûYò jò¦ê iõÄéZòe Z[û ùaù\ûqò ùiûceie Zû_ô~ðý ^ RûYò ZûKê @ûRòe aò^ûgKûeú @ûfKjf iwùe Zêk^û Keò ^òRe @mZû _âKûg KeQ«òö @^ý GK ù_÷ûeûYòK cZùe ùiûcùjCQò P¦âue @^ý^ûcö ùiûceicûù^ P¦âe gúZk ù]÷ûZ KòeY ~ûjû ù\aZûcû^uê gû«ò _â\û^ Keòaû ij PõPk c^Kê iÚòe Keò[ûGö ùRýûZòh gûÈùe ~ûjûe P¦â iak [ûG ùi ùfûK \éXc^û Z[û iÚòe cÉòÃ~êq aýqò ùjûA[ûGö Gjò ùiûceiùe MûBlúe I gúZk Rk cògâòZ Keò _âÉêZ Keû~ûA[ûGö C_ùeûq C\ûjeY ù\aûe ùa÷gòÁý Gjû ù~ ùiûceie @[ð _â[ùc cªú cùjû\d VòKþbûaùe aêS«ê Gaõ jò¦ê iõÄéZòKê Gbkò K\ûKûe Keòaû _âdûieê aõPòZ eêj«êö aZðcû^ gû«ò _âòd IWÿògûKê ^ògûKûeaûee bìÊMð Keòaûùe ieKûe Z[û ieKûeú Kk I ù^Zûcû^ue _âz^Ü jûZ @Qòö ùicû^u QZâQûdû Zùk G Kûeaûe CZêw gòLeKê _jPòõQòö @ZúZùe ù~ùZùaùk @aKûeú aòbûM 55ùKûUò 30fl Uuû _ûC[ôùfö aZðcû^ Gjûe @ûd 18ahð bòZùe 24[e aXÿò2017-18ùe 3221 [ôfûùaùk aZðcû^ eûRý ieKûe GjûKê @ûjêeò aXûA 3800 ùKûUò @û\ûd Keòaû _ûAñ flý ]û~ðý KeòQ«òö 1947 ciòjûùe AõùeRcûù^ ù\g QûWÿòaûùakKê bûeZe aûhòðK @aKûeú @ûd[ôfû 50ùKûUò Uuûeê KòQò Kcþö Gùa Gjû 85MêY aXò~ûAQòö Gjû KY _âKéZùe @ûc _âMZòe cû_KûVò? IWÿògûùe _âPkòZ aòjûe-IWÿògû @aKûeú @ûA^ 1915e flý I Cù¡gý ùfûKuê ^ògûcêq KeûA eûRiß iõMâj Keòaû ^êùjñö c\ ùa_ûeKê KWÿûKWÿòbûùa ^òdªYKeò iû]ûeY ùfûKu ÊûiÚý I ^úZò, @û\gðe iêelû c¤ Gjò @ûA^e flý ùaûfò _â[c @^êùz\e _â[c ]ûeûùe CùfäL Keû~ûAQòö ù\g _eû]ô^ [ôaûùaùk Mû§òRú bûeZùe ^ògû ^òaûeY Z \ìee K[ûö \lòY @û`òâKûeê bûeZ _âZýûaZð^ Keòaû _ìaðeê ù~Cñ aýaiÚû ibû I @ûA^ _âYd^ Keò[ôfûö Zûjû c¤ ^ògû ^òaûeYKê @ûLô @ûMùe eLò[ôaû @ûA^e _â[c ]ûeûùe \gðû~ûAQòö _âPkòZ IWÿògû @aKûeú @ûA^ 1965 I aòjûe IWÿògû @aKûeú @ûA^ 1915Kê @^ê¤û^ Kùf ù~ ùKjò Cq iò¡û«ùe C_^úZ ùjùa ù~ @aKûeú aòbûM I @ûA^þe @bò_âûd c\ I @^ý ^ògû iûcMâúe _âiûe Keò GjûKê ùfûKu jûZ_ûjû«ûùe _jPûõA ù\aû ^êùjñ, ùfûKu ^òKUùe ceY NõUò, ^ògûKê \ìfäbð I \ê¿ûâ_ý KeûAaûö @aKûeú iûcMâúe aòmû_^Kê c¤ @ûA^ùe ^òhò¡ Keû~ûAQò, Kò«ê “@`òieiþ PGiþ” ^ûcùe c\ Zò@ûeò ùjûA gZ _âZògZ eûRù^÷ZòK, ù^Zû/@bòù^Zû cû^_Zâ I ùaûZf ]eò aòmû_^e cùWÿfiûRò @ûMûcú _òXú Z[û @ûce baòhýZ aõg]euê céZêýcêLKê UûYò ù^AQ«òö 21 ahðeê Kcþ aýqòKê Gaõ KZðaýeZ WÿâûAbecû^uê c\ aòKâd ^òhò¡ I ieKûeú Kcð·eúcûù^ c\ý_û^eê ^òaéZ ejòaûKê @ûPeY aò]ôùe ^òù¡ðg \ò@e~ûA[ôaû _âbéZò eêPòKe Z[ýcû^ Gùa PêfòKò ~ûAQòö ieKûe Gjò KûeaûeKê @ûjêeò @]ôK _âgcòZ Keò MYZªe c¦òe aò]û^ibûùe Gjò ^ògûùa_ûeòuê ÊúKéZò ù\A @]ôK @ûd C_ûRð^e cû¤c KeòQ«òö `kùe @ûRò Gjò Kûeaûe 30Uò RòfäûKê Mâûi KeòQòö \êüL I _eòZû_e aòhd aeò _\û]ôKûeúuVê @ûe¸ Keò aWÿ aWÿ ù^Zû I Lae \ûZû icùÉ Gjò @ù^÷ZòK Kûeaûeùe Gjò Kûeaûee aû\gûjûcû^uê ^òRe QZâSûdûZùk eLô ^òRe Êû[ð jûif Keòaû ij ZòâZûk _âiû\, ·eò PKò@û MûWÿò, ^òaðûP^ Lyð AZýû\ò @ùKägùe jûif Keòaû ij @_âû¯ adie aûkK I aûkòKûcû^uê céZêý cêLùe ùVfò ù\AQ«òöGA KòQò\ò^ ]eò iZú[ð ùLû¡ðû cûUòùe ^ògû Kûeaûe Z[û aâûC^ iêMûeVê @e¸ Keò Rcò, KûV AZýû\ò Kûeaûe gúLe Pê´êQòö Gjûe aû\gûjûbûùa ùQûUû Ie` gêbâûgêõ _eòWÿû ùLû¡ðû MêeêRwiÚòZ Rae\É_êeùeGbkò eûRcjf Vò@û Keò[ôfû Kò_eò? ZûKê ieKûeú RûMûùe Gbkò @ù^÷ZòK Kû~ðýKfûùaùk ù~Cñ _\û]ôKûeúcû^ue KZðaý Gbkò Kû~ðýKê ùeûKòaû, ùicûù^ Kò_eò Gjû RûYò_ûeòùf^ò ^û RûYògêYò @RYû iûRòùfö gûiK \ke gv PòjÜ ^òRe \ê@ûe Kû^Úùe @uòZKeò iòG ù~Cñ Kûeaûe KeêQò ùi[ôùe iû]ûeY R^Zû LêiòZ ùaûfò _âgÜ _PûeòQòö cûZâ \êüL I _eòZû_e aòhd MêeêRwùe ejê[ôaû aê¡òRòaú Z[û KûC^iòfe Z[û Lae\ûZû Kò_eò GjûKê @Yù\Lû Keò[ôùf ~ûjûKò iù¦j ùNeùe? Lae\ûZûcûù^ Gbkò Kû~ðýKê \úNð\ò^ ]eò ^òRe ù__eùe KûjóKò iÚû^òZ Keò ^ [ôùfö aZðcû^ ù~ùZùaùk ù^WÿòMêWÿ KjêYúKê ùaûjòMfû aû¤ùjûA ùicûù^ GjûKê _âPûe _âiûe Kùf ùaûfò iû]ûeYùe Pyðûe aòhd ùjûAQòö ~\ò Gbkò ^ògûKûeaûe \ò^Kê \ò^ IWÿògûùe aXòPûùfö @ûMûcú KòQò ahðùe ù~Cñ _òXúcû^ue @bêý\d ùjaö ùicûù^ aWÿ c\ý_ ùjaû ij ^ògûùa_ûee ùi÷û\ûMûe ^ ùjùa G K[û ùKjò MýûùeUòõ ù\A _ûeòùa^