ùiøùc¦â ùR^û
PkòZcûi ZéZúd i¯ûj cA 21ZûeòL \ò^ bûeZe _â]û^cªú ^ùe¦â ùcû\ò I eêhò@ûe eûÁâ_Zò bäû\òcòe _êZò^u c¤ùe eêhò@ûe ùiûPò ijeVûùe iûlûZ ùjAQò û ^òaûðP^ùe aòRdú ùjaû_ùe ùcû\ò _êZò^uê gêùbzû RYûAaû C©ûùe _êZò^ ùcû\òuê @ù^û÷_·eòK bûùa ^òcªY Keò[ôùf û aûeûK Iaûcû, iò.Rò^_òw, iòù¬û @ûùau _ùe ùcû\ò _êZò^u ij ·jûùe Pyðû KeòQ«ò û \êAù^Zû _eÆeKê ùiûPòe eòùiûUðùe ùbUòaû ij iûõ_âZòK aògß _eòiÚòZò, \êAù\g iõ_Kð, @ûùceòKûe KUKYû _ea©ðú _eòiÚòZò, _Wòejò[ôaû _âKÌe @MâMZò, \êAù\ge aûYòRý, iûceòK iõ_Kð iùcZ @ù^K aòhdùe @ûùfûP^û KeòQ«ò û Ké¾iûMeùe \êAù^Zû KîRùe ~ûZâû Keòaû ij ùKûPòe iò^iò@e aò\ýûkdVûùe Äêf QûZâQûZâúuê ùbUòaû @aieùe ùcû\ò ùicû^uê bûeZ @ûiòaû _ûAñ ^òcªY ù\AQ«ò û ùZùa ùcû\òu MÉ _ìaðeê 3-4 G_âòf 2018ùe cùÄû iêelû i¹òk^úùe bûeZe _âZòelûcªú ^òcðkû iúZûecY ù~ûMù\A aqaý ù\A[ôùf û _â]û^cªúu ij aòù\g iPòa aòRd ùMûLùf iêelû _eûcgð\ûZû @RòZ ùWûbûf _âcêL ejòQ«ò û @ûùc cù^ eLòaû CPòZþ ù~ PkòZahð 13G_âòfKê bûeZ-eêhò@û KìU^úZòK iõ_KðKê 70ahð ùjfû û Êû]ú^Zû _ìaðeê bûeZ ij eêhò@ûe iõ_Kð iÚû_òZ ùjûA[ôfû,~ûjûKò Z}ûkú^ aâòùU^e gûiKuê @ûù\û÷ _i¦ ùjûA^[ôfû û 1955ùe \êAù\g c¤ùe gòLe ùa÷VK ùjûA[ôfû û Rê^þ 1955ùe ^òKòZû Kîù½b Gaõ _â]û^cªú ^òùKûfûA aêfMû^ò^þ ^ùb´e cûiùe bûeZ MÉùe @ûiò[ôùf û \êAù\g c¤ùe \éX iõ_Kð iÚû_òZ ùjaû_ùe _ùe Gjûe _âbûa ù\LôaûKê còkò[ôfû û \êAahð _ùe RûZòiõN iêelû _eòh\ùe Rû¹ê I KûgàúeKê ù^A bûeZ aòùeû]ú _âÉûaKê eêhò@û ù`aé@ûeú 1957 I Rê^þ 1962ùe ùbùUû _âùdûMKeò ^òeÈ Keò[ôfû û ùijò_eò Wòùi´e 1961ùe ùMû@û cûcfûùe bûeZ aòùeû]ú _âÉûaKê c¤ eêhò@û ùbùUû \ßûeû aòùeû] Keò[ôfû û @û[ðôK ùlZâùe @]ôK ijù~ûM _ûAñ ù`aé@ûeú 1955ùe bòfûA Áòf _äû< _ûAñ \ßò_ûlòK aêSûcYû ùjfû û _ùe bûeZ ùjbò AùfKUâòKûfi fòcòùUW (ùbf), @Gf GŠ ^ûPêeûf Mýûi Kù_ðûùei^ (IG^þRòiò) _ûAñ aêSûcYû ùjfû û 1958ùe dêù^ùÄû cû¤cùe eêhò@ûe @û[ðôK ijûdZû \ßûeû cê´ûA @ûA@ûAUò iÚû_òZ ùjfû û 1963ùe bûeZùe _â[cKeò còMþ-21 aòcû^e C_ôû\^ @ûe¸ ùjfû û ùKak G[ô_ûAñ Gùeû^UòKiþ AŠò@û fòcòùUWþ @ûe¸ Keû~ûA[ôfû ~ûjûKò 1964ùe jò¦êiÚû^ GdûeKâû`Uþ fòcòùUWþ ij cògò jò¦êiÚû^ Gùeû^UòKi fòcòùUW (jûf)ùe _eòYZ ùjfû û Gjû_ùe 1971ùe \êAù\g c¤ùe gû«ò, ijù~ûM I a§êZû _ûAñ Pêqò ùjûA[ôfû û `kÊeì_ _ìaðawùe ~ê¡Kê a¦ Keòaû_ûAñ ùijòahð Wòùi´e 4,5 I 13ZûeòLùe RûZòiõNe iêelû _eòh\ùe bûeZ aòùeû]ú _âÉûaKê eêhò@û ùbùUû \ßûeû ^òeÈ Keò[ôfû û \êAù\g c¤ùe \ßò_ûlòK iõ_Kðùe ùiûbòGZ aòbûR^, @û[ðôK I eûR^úZòK @iÚòeZû ù~ûMê gò[ôkZû iéÁò ùjûA[ôùf c¤ _êZò^ lcZûKê @ûiòaû_ùe 2000ùe bûeZKê MÉKeò iõi\ùe C\þùaû]^ ù\aûij \êAù\ge _âûPú^ ibýZû I MYZûªòK aýaiÚûe _âgõiû Keò[ôùf û ùijòahð \êAù\g c¤ùe eY^úZòK ijù~ûMù^A ù~Cñ @ûùfûP^û @ûe¸ ùjûA[ôfû Zûjû 2010ùe @]ôK igq I ÆÁ ùjûA[ôfû û @ûRò eêhò@û 1.28 Uâòfò@^ Wfûe RòWò_ò ij _é[ôaúe 12g aéjZ @û[ðôK gqò ùjûAejòQò û ùicòZò bûeZ 2.25 Uâòfò@^ Wfûe RòWò_ò ij 7c @û[ðôKgqò bûùa iÚû^ _ûAQò û aòKûg jûeùe iaûð]ôK RòWò_ò [ôaû Pú^Kê bûeZ @ZòKâc KeòiûeòQò û ùZYê bûeZ-eêhò@û c¤ùe @û[ðôK, iûceòK, iûõÄéZòK, ùg÷lòK Gaõ @^ýû^ý ùlZâùe \ßò_ûlòK iõ_Kð @]ôK iê\éX ùjaû @ûagýK û ùjùf ZéZúd _lu _âùag _âZòa§K ù~ûMê @ûRò Gjò iõ_Kð aýûjZ ùjCQò û _ûKþ-Pú^û faò ù~_eò eêhò@ûe _âgûi^òK Kk c¤ùe bûeZ aòùeû]ú _â·e Rûeò eLôQ«ò ùi[ô_ûAñ bûeZKê @]ôK iZKð ùjûA Kû~ðý KeòaûKê ùja û Aeû^ aòùeû]ùe @ûùceòKûe KUKYû, iòeò@ûe _ê^ü^òcðûY @û`Mû^òiÚû^ùe aXê[ôaû iªûiaû\ ù^A \êAù\g Kû~ðýKeòaû @ûagýK û eêhò@û aòùeû]ùe @ûùceòKû @û[ðôK KUKYû Rûeò Keò[ôaû ùjZê @ûMûcú \ò^ùe \êAù\g c¤ùe \ßò_ûlòK aûYòRý aû]û_âû¯ ùjaûe i¸ûa^û ejòQò û bûeZe 60bûM _âZòelû iûcMâú eêhò@ûVûeê Kâd Keû~ûC[ôaû ùjZê @[ð _â\û^ùe iciýû iéÁò ùja û ùcK A^þ AŠò@ûùe ijù~ûM Gaõ aâùjàûi _eò còkòZ _âKÌe @û]ê^òKúKeY, C_ôû\^ I aòù\gú eûÁâuê ù~ûMûY ùlZâùe @iêaò]û C_êRòa û @ûùceòKû Aeû^, C©e ùKûeò@û iùcZ eêhò@û aòeê¡ùe KûUiû @ûA^ 2017 fûMê KeòQò û @ûùceòKû aòùeû]ú eûÁâMêWòKê cêKûaòfû Keòaû _ûAñ G_âKûe @û[ðôK KUKYû fûMêùjaû _ùe @^ý ùKû÷Yiò eûÁâ ~\ò Gjò ù\gcû^u ij aýaiûdòK iõ_Kð eùL ùZùa ùi ù\gKê c¤ @ûùceòKû ^òRe gZîù\g bûùa MY^û KeòaûKê Kêjû~ûAQò û Gjò @ûA^e 231 ]ûeû @^êiûùe @ûùceòKû eûÁâ_Zò 12eê 5Uò KUKYû fMûA_ûeòùa û GjûKê Kû~ðýKûeú KeûMùf bûeZ 39,000 ùKûUò Uuû cìfýùe 5Uò Gi-400 ùl_YûÈ aòùeû]ú aýaiÚûKê eêhò@ûVûeê _ûAaûKê ù~Cñ @ûùfûP^û RûeòeLôQò Zûjû _âbûaòZ ùja û eêhò@ûVûeê @ûKâcYKûeú ùKûùcûb ùjfòK_Ue Gaõ `âòùMâU @û\ò _ûAaû _ûAñ bûeZe flý ejòQò û KUKYû_ùe \êA_lu ijù~ûM Kâùc ·fê[ôaû AùŠû eêhò@û^þ @ûbòGi^ fòü, cfUòùeûf Uâû^iù_ûUð G@ûeþKâû`U fòü, aâùjàûi GùeûùÆi @û\ò còkòZ _âKÌ lZòMâÉ ùja û bûeZ aòùeû]ùe KUKYû fûMê ^KeòaûKê ùRcþi cûUòi Kjê[ôùf c¤ Uâμ ùKùZ\ìe Zûu K[û eLôùa Zûjû KjòùjC^ûjó û Gjò KUKYû [ùe Kû~ðýKûeú ùjùf Zûjû CVòaûKê 8eê 10ahð icd fûMò~ûA_ûùe û GjûQWû bûeZ ij @ûùceòKûe aûYòRòýK ~ê¡ GK_âKûe @ûe¸ ùjûAQò û Uâμ ieKûe bûeZeê @ûùceòKûKê e¯û^ú ùjC[ôaû @ûfêcò^òdc I Áòf C_ùe @Zý]ôK _âùag gêkþK @û\ûd KeòaûKê 9cûyðùe Rûeò ùjûA[ôaû @ûù\gùe CùfäL KeòQ«ò û 9 Rê^eê Gjû Kû~ðýKûeú ùja û `kùe bûeZ @ûfêcò^òdcùe 31 còfò@^ Gaõ Áòfùe 134 còfò@^ Wfûe @ûùceòKûKê ù\aûKê ùja û aògßaûYòRý iõMV^ ^òKUùe bûeZ Gù^A _âZòaû\ KeòQò û ùKak Kû^ûWû I ùcKiòùKû aýZúZ @^ý icÉ ù\geê @ûùceòKûKê ~ûC[ôaû Áòf C_ùe 25_âZògZ gêkþK aé¡ò Keû~ûAQò û _âZòahð bûeZeê 1.5 aòfò@^ Wfûee @ûfêcò^òdc I Áòf @ûùceòKûKê e¯û^ú ùjûA[ûG û 2016-17ùe bûeZeê @ûùceòKûKê 42.21 aòfò@^ Wfûe aÉê e¯û^ú ùjûA[ôfûùaùk @ûùceòKûeê bûeZ 22.3 aòfò@^ Wfûee aÉê @ûc\û^ú Keò[ôfû û @ûùceòKû ij eêhò@ûe iciýû gúZk ~ê¡Vûeê ·fêejòQò û eêhò@ûe eûÁâ_Zò ^òaûðP^ùe _êZò^ @f eêhò@û^ _ò_êfi _ûUðòe _âû[ðú bûùa ^òKUùe 76 _âZògZ ùbûU _ûA aòRdú ùjûAQ«ò û 1999eê @ûRò~ûG ùi lcZûe gúhðùe ejò@ûiòQ«ò û Zûu gûi^ Kûkùe eêhò@ûe @[ð^úZò 2013 ùakKê Uâòfò@^ùe _j*ô [ôfû û 2014ùe Kâòcò@û ~ê¡_ùe @ûùceòKû eêhò@û aòeê¡ùe KUKYû RûeòKfû û Rò-8 eûÁâùMûÂúeê eêhò@ûKê aûjûe Keò\ò@ûMfû û ùicòZò aâòùU^ùe ejê[ôaû RùY eêhúd Waf GùR< iùMðA Äòâ_ûf Gaõ Zûu Sò@ C_ùe aòhûq Mýûi @ûKâcY ùjaû ù^A eêhò@û aòùeû]ùe @bòù~ûM CVòfû û 9 cûyð 2018ùe aâòùU^e _â]û^cªú ù[ùeiû ùc eêhò@û aòeê¡ùe @ûKâcY @bòù~ûM @ûYò ^òR ù\geê eêhò@ûe KìU^úZòmcû^uê aûjûe Keòù\ùf û Gjû_ùe @ûùceòKû 60RY eêhò@ûe KìU^úZòmuê aò\ûKeòQò û ACùeû_e eûÁâ, @ùÁâfò@û, Kû^ûWû @û\ò ù\geê _âûd 150 RY eêhúd KìU^úZòmKê aò\û Keò \ò@û~ûAQò û eêhò@û c¤ @ûùceòKûe KìU^úZòK Kû~ðýûkd a¦ Keò ù\AQò û 1988ùe ùeû^ûfWþ eòMû^ @ûùceòKûe eûÁâ_Zò [ôfûùaùk 55RY eêhò@ûe KìU^úZòmuê ù\geê aûjûe Keò ù\A[ôùf û 2016ùe Uâμu ^òaûðP^ùe eêhò@û _leê còQ _â·e Keû~òaû, Gùa @û`Mû^òiÚû^ùe eêhò@û Zûfòaû^Kê ic[ð^ Keòaû, C©e ùKûeò@û ij eêhò@û aûYòRòýK iõ_Kð eLô[ôaû, iòeò@ûùe @i\ ieKûeKê ic[ð^ Keòaû @bòù~ûM Uâμ CVûAQ«ò û GjûKê ù^A \êAù\g c¤ùe Cù©R^û Rûeò ejòQò û bûeZ iùcZ eêhò@û a©ðcû^ bò^Ü bò^Ü iciýû ù~ûMê KUKYûe i¹êLú^ ùjûAQ«ò û Gjò _eòù_âlúùe 2000eê @ûe¸ ùjûA[ôaû aûhðòK \ßò_ûlòK @ûùfûP^ûKê Rûeò eLôaû @ûagýK û MZahð eêhò@ûe ùi< _òUiðaMðVûùe 18Zc ùa÷VK ùjûA[ôfû û PkòZ ahð Gjò ùa÷VK bûeZe @^êÂòZ ùja û G[ôùe _êZò^ ù~ûM ù\aûe Kû~ðýKâc ejòQò û bûeZe eûRý Gaõ eêhò@ûe eûRý c¤ùe ijù~ûM aé¡ò_ûAñ 2000ùe iÚòe ùjûA[ôfû û bûeZe MêReûU Gaõ eêhò@ûe @ûÁûâLû^ _âù\g c¤ùe G ù^A Kû~ðý ùjûA[ôfû û eêhò@ûe _ìaðùe Pú^, ùKûeò@û Gaõ Rû_û^e ^òKUa©ðú _âûKéZòK iμ\ùe icé¡9Uò @*k ejòQò ù~CñVò _âûd 70fl ùfûK aiaûi KeêQ«ò û Gjò @*k ij Jh], @kuûe, KéhòRûZ \âaý, _~ðýU^,KμêýUe ùK÷¦âòK ùiaû ùlZâùe bûeZ @]ôK Kû~ðý Keò_ûeòa û GjûQWû gòÌ C_ôû\^ ùlZâùe \êA_l @]ôK Kû~ðý Keò_ûeòùa û CyZe ùa÷hdòK mû^, _âZòelû ùlZâùe còkòZ C_ôû\^ aXòùf ùeûRMûe iéÁò ùjaû ij aûYòRýùe aé¡ò NUòa û @ZúZùe @ù^K _âZòelû C_ôû\^ \êAù\g còkòZ eìù_ KeòQ«ò û ùKùZK ùlZâùe eêhò@ûùe C_ù~ûM ùjaû _ìaðeê ùKùZK @ÈgÈ bûeZe ùi^ûaûjò^úùe Kû~ðýKûeú ùjûAQò û G ùlZâùe bûeZ-eêhò@û @«üieKûeú @ûùdûM I bûeZ-eêhò@û iûceòK ùa÷hdòK @ûùdûM Éeùe @]ôK iKâúdZû @ûagýK û gqòùlZâùe Cbdù\g @]ôK iKâòdZûe ij Kû~ðý Keòaû @ûagýK û 2000eê G \òMùe Kû~ðý aXòQò û eêhò@ûe MûRþù_âûcþ PkòZ ahðeê 20ahð ~ûG 2.5 còfò@^ U^þ GfG^Rò Mýûi bûeZKê e¯û^ú Keòa û eêhò@ûe ùZ÷k ùlZâùe bûeZe IG^Ròiò iûLûfò^þ -1ùe 12 aòfò@^, ùbue ùZfLYòùe 1.5 aòfò@^ ^òùag Keò[ôfûùaùk eêhò@ûe ùeûRù^`Uþ MêReûUe Aiûe @Gfùe 13 aòfò@^ Wfûe ^òùag KeòQò û Zûcòf^ûWêe KêW^Kêfc @ûYaòK gqò _âKÌ ùlZâùe \êAù\g Kû~ðý KeêQ«ò û 20Uò @ûYaòK gqò _âKÌ @ûe¸ Keò dêùeûiò@û MâúW @ûe¸ KeòaûKê \êAù\g eûRòùjûAQ«ò û Cbd ù\g c¤ùe iûõÄéZòK iõ_Kð @]ôK aé¡ò KeòaûKê @ù^K iêù~ûM ejòQò û KûeY \êAù\ge iõ_Kð @ù^K gj ahðe û bûùÄûWûMûcû bûeZ @ûiòaû @ûMeê @û`û^ûiò ^òKòZò^þ ^ûcK eêhúd aýaiûdú Lâú1466eê 1472c¤ùe bûeZ MÉùe @ûiò ^òRe bâcY KûjûYú ùfLô[ôùf û eêhò@ûe bûhûaòZþ ùMeûiòc ùfùaWòbu bûeZúd bûhû @¤d^ _êÉK 1801ùe _âKûg _ûA[ôfû û 19g gZû±úùe eêhò@ûe _âiò¡ PòZâgòÌú bûiòfò ùbùei½ûMò^ 1874ùe bûeZMÉ Keò @ù^K Qaò @ûuò[ôùf ~ûjû Gùa cùÄûe _âiò¡ ùZâZýûùKûb Mýûùfeúùe iÚû^ _ûAQò û KûÆò@û^ jâ\ Kìkùe [ôaû @ÁâûLû^ a¦e ij bûeZe aûYòRòýK iõ_Kð aòhdùe Lâú 1716ùe CùfäL ejòQò û UfÁdu ij cjûZàûMû§òue Gaõ eaú¦â^û[ UûùMûe, eêKàYúù\aú @eêŠùfu iõ_Kð eêhò@ûe KkûKûeu ij ajêZ bf [ôfû û @ûRò _eòa©ðòZ _eòiÚòZòùe C©e- \lòY _eòaj^ cûMð cû¤cùe \êAù\g Kû~ðý KeêQ«ò û iûõNûA ijù~ûM iõMV^, aâòKiþ _eò iõMV^ùe \êAù\g _l ejòQ«ò û Giò@û Gaõ dêùeiò@û ùlZâùe \êAù\g còkòZ bûùa aûYòRòýK aòKûg ùlZâùe Kû~ðýKeòaû_ûAñ ùXe iêù~ûM ejòQò û RûZòiõNe ^òdc c¤ùe ejò Kò_eò \êAù\g _eÆeKê iûjû~ý Keòaû ij \ßò_ûlòK iõ_Kðùe iÚòeZû, iê\éXZû, @û«RðûZòK ùlZâùe gû«ò _âZòÂû I iêelû @ûYò_ûeòùa ùi[ô_ûAñ _âdûi Keòaû @ûagýK û iªûiaû\e cêKûaòfû _ûAñ \êAù\g c¤ còkòZ bûùa Kû~ðýKeòaûe ~ù[Á iêù~ûM ejòQò û ùiûPòe iìP^ûeê ~ûjû RYû~ûCQò icde KhUòùe \êAù\ge iõ_Kð ù~còZò _eúlòZ ùjûAQò Gùa ùicòZò MZògúkùjûA @ûMKê aXòaûe i¸ûa^ûcd icd ù\Lûù\AQò û bûiþ, bêaù^gße-751003
PkòZcûi ZéZúd i¯ûj cA 21ZûeòL \ò^ bûeZe _â]û^cªú ^ùe¦â ùcû\ò I eêhò@ûe eûÁâ_Zò bäû\òcòe _êZò^u c¤ùe eêhò@ûe ùiûPò ijeVûùe iûlûZ ùjAQò û ^òaûðP^ùe aòRdú ùjaû_ùe ùcû\ò _êZò^uê gêùbzû RYûAaû C©ûùe _êZò^ ùcû\òuê @ù^û÷_·eòK bûùa ^òcªY Keò[ôùf û aûeûK Iaûcû, iò.Rò^_òw, iòù¬û @ûùau _ùe ùcû\ò _êZò^u ij ·jûùe Pyðû KeòQ«ò û \êAù^Zû _eÆeKê ùiûPòe eòùiûUðùe ùbUòaû ij iûõ_âZòK aògß _eòiÚòZò, \êAù\g iõ_Kð, @ûùceòKûe KUKYû _ea©ðú _eòiÚòZò, _Wòejò[ôaû _âKÌe @MâMZò, \êAù\ge aûYòRý, iûceòK iõ_Kð iùcZ @ù^K aòhdùe @ûùfûP^û KeòQ«ò û Ké¾iûMeùe \êAù^Zû KîRùe ~ûZâû Keòaû ij ùKûPòe iò^iò@e aò\ýûkdVûùe Äêf QûZâQûZâúuê ùbUòaû @aieùe ùcû\ò ùicû^uê bûeZ @ûiòaû _ûAñ ^òcªY ù\AQ«ò û ùZùa ùcû\òu MÉ _ìaðeê 3-4 G_âòf 2018ùe cùÄû iêelû i¹òk^úùe bûeZe _âZòelûcªú ^òcðkû iúZûecY ù~ûMù\A aqaý ù\A[ôùf û _â]û^cªúu ij aòù\g iPòa aòRd ùMûLùf iêelû _eûcgð\ûZû @RòZ ùWûbûf _âcêL ejòQ«ò û @ûùc cù^ eLòaû CPòZþ ù~ PkòZahð 13G_âòfKê bûeZ-eêhò@û KìU^úZòK iõ_KðKê 70ahð ùjfû û Êû]ú^Zû _ìaðeê bûeZ ij eêhò@ûe iõ_Kð iÚû_òZ ùjûA[ôfû,~ûjûKò Z}ûkú^ aâòùU^e gûiKuê @ûù\û÷ _i¦ ùjûA^[ôfû û 1955ùe \êAù\g c¤ùe gòLe ùa÷VK ùjûA[ôfû û Rê^þ 1955ùe ^òKòZû Kîù½b Gaõ _â]û^cªú ^òùKûfûA aêfMû^ò^þ ^ùb´e cûiùe bûeZ MÉùe @ûiò[ôùf û \êAù\g c¤ùe \éX iõ_Kð iÚû_òZ ùjaû_ùe _ùe Gjûe _âbûa ù\LôaûKê còkò[ôfû û \êAahð _ùe RûZòiõN iêelû _eòh\ùe Rû¹ê I KûgàúeKê ù^A bûeZ aòùeû]ú _âÉûaKê eêhò@û ù`aé@ûeú 1957 I Rê^þ 1962ùe ùbùUû _âùdûMKeò ^òeÈ Keò[ôfû û ùijò_eò Wòùi´e 1961ùe ùMû@û cûcfûùe bûeZ aòùeû]ú _âÉûaKê c¤ eêhò@û ùbùUû \ßûeû aòùeû] Keò[ôfû û @û[ðôK ùlZâùe @]ôK ijù~ûM _ûAñ ù`aé@ûeú 1955ùe bòfûA Áòf _äû< _ûAñ \ßò_ûlòK aêSûcYû ùjfû û _ùe bûeZ ùjbò AùfKUâòKûfi fòcòùUW (ùbf), @Gf GŠ ^ûPêeûf Mýûi Kù_ðûùei^ (IG^þRòiò) _ûAñ aêSûcYû ùjfû û 1958ùe dêù^ùÄû cû¤cùe eêhò@ûe @û[ðôK ijûdZû \ßûeû cê´ûA @ûA@ûAUò iÚû_òZ ùjfû û 1963ùe bûeZùe _â[cKeò còMþ-21 aòcû^e C_ôû\^ @ûe¸ ùjfû û ùKak G[ô_ûAñ Gùeû^UòKiþ AŠò@û fòcòùUWþ @ûe¸ Keû~ûA[ôfû ~ûjûKò 1964ùe jò¦êiÚû^ GdûeKâû`Uþ fòcòùUWþ ij cògò jò¦êiÚû^ Gùeû^UòKi fòcòùUW (jûf)ùe _eòYZ ùjfû û Gjû_ùe 1971ùe \êAù\g c¤ùe gû«ò, ijù~ûM I a§êZû _ûAñ Pêqò ùjûA[ôfû û `kÊeì_ _ìaðawùe ~ê¡Kê a¦ Keòaû_ûAñ ùijòahð Wòùi´e 4,5 I 13ZûeòLùe RûZòiõNe iêelû _eòh\ùe bûeZ aòùeû]ú _âÉûaKê eêhò@û ùbùUû \ßûeû ^òeÈ Keò[ôfû û \êAù\g c¤ùe \ßò_ûlòK iõ_Kðùe ùiûbòGZ aòbûR^, @û[ðôK I eûR^úZòK @iÚòeZû ù~ûMê gò[ôkZû iéÁò ùjûA[ôùf c¤ _êZò^ lcZûKê @ûiòaû_ùe 2000ùe bûeZKê MÉKeò iõi\ùe C\þùaû]^ ù\aûij \êAù\ge _âûPú^ ibýZû I MYZûªòK aýaiÚûe _âgõiû Keò[ôùf û ùijòahð \êAù\g c¤ùe eY^úZòK ijù~ûMù^A ù~Cñ @ûùfûP^û @ûe¸ ùjûA[ôfû Zûjû 2010ùe @]ôK igq I ÆÁ ùjûA[ôfû û @ûRò eêhò@û 1.28 Uâòfò@^ Wfûe RòWò_ò ij _é[ôaúe 12g aéjZ @û[ðôK gqò ùjûAejòQò û ùicòZò bûeZ 2.25 Uâòfò@^ Wfûe RòWò_ò ij 7c @û[ðôKgqò bûùa iÚû^ _ûAQò û aòKûg jûeùe iaûð]ôK RòWò_ò [ôaû Pú^Kê bûeZ @ZòKâc KeòiûeòQò û ùZYê bûeZ-eêhò@û c¤ùe @û[ðôK, iûceòK, iûõÄéZòK, ùg÷lòK Gaõ @^ýû^ý ùlZâùe \ßò_ûlòK iõ_Kð @]ôK iê\éX ùjaû @ûagýK û ùjùf ZéZúd _lu _âùag _âZòa§K ù~ûMê @ûRò Gjò iõ_Kð aýûjZ ùjCQò û _ûKþ-Pú^û faò ù~_eò eêhò@ûe _âgûi^òK Kk c¤ùe bûeZ aòùeû]ú _â·e Rûeò eLôQ«ò ùi[ô_ûAñ bûeZKê @]ôK iZKð ùjûA Kû~ðý KeòaûKê ùja û Aeû^ aòùeû]ùe @ûùceòKûe KUKYû, iòeò@ûe _ê^ü^òcðûY @û`Mû^òiÚû^ùe aXê[ôaû iªûiaû\ ù^A \êAù\g Kû~ðýKeòaû @ûagýK û eêhò@û aòùeû]ùe @ûùceòKû @û[ðôK KUKYû Rûeò Keò[ôaû ùjZê @ûMûcú \ò^ùe \êAù\g c¤ùe \ßò_ûlòK aûYòRý aû]û_âû¯ ùjaûe i¸ûa^û ejòQò û bûeZe 60bûM _âZòelû iûcMâú eêhò@ûVûeê Kâd Keû~ûC[ôaû ùjZê @[ð _â\û^ùe iciýû iéÁò ùja û ùcK A^þ AŠò@ûùe ijù~ûM Gaõ aâùjàûi _eò còkòZ _âKÌe @û]ê^òKúKeY, C_ôû\^ I aòù\gú eûÁâuê ù~ûMûY ùlZâùe @iêaò]û C_êRòa û @ûùceòKû Aeû^, C©e ùKûeò@û iùcZ eêhò@û aòeê¡ùe KûUiû @ûA^ 2017 fûMê KeòQò û @ûùceòKû aòùeû]ú eûÁâMêWòKê cêKûaòfû Keòaû _ûAñ G_âKûe @û[ðôK KUKYû fûMêùjaû _ùe @^ý ùKû÷Yiò eûÁâ ~\ò Gjò ù\gcû^u ij aýaiûdòK iõ_Kð eùL ùZùa ùi ù\gKê c¤ @ûùceòKû ^òRe gZîù\g bûùa MY^û KeòaûKê Kêjû~ûAQò û Gjò @ûA^e 231 ]ûeû @^êiûùe @ûùceòKû eûÁâ_Zò 12eê 5Uò KUKYû fMûA_ûeòùa û GjûKê Kû~ðýKûeú KeûMùf bûeZ 39,000 ùKûUò Uuû cìfýùe 5Uò Gi-400 ùl_YûÈ aòùeû]ú aýaiÚûKê eêhò@ûVûeê _ûAaûKê ù~Cñ @ûùfûP^û RûeòeLôQò Zûjû _âbûaòZ ùja û eêhò@ûVûeê @ûKâcYKûeú ùKûùcûb ùjfòK_Ue Gaõ `âòùMâU @û\ò _ûAaû _ûAñ bûeZe flý ejòQò û KUKYû_ùe \êA_lu ijù~ûM Kâùc ·fê[ôaû AùŠû eêhò@û^þ @ûbòGi^ fòü, cfUòùeûf Uâû^iù_ûUð G@ûeþKâû`U fòü, aâùjàûi GùeûùÆi @û\ò còkòZ _âKÌ lZòMâÉ ùja û bûeZ aòùeû]ùe KUKYû fûMê ^KeòaûKê ùRcþi cûUòi Kjê[ôùf c¤ Uâμ ùKùZ\ìe Zûu K[û eLôùa Zûjû KjòùjC^ûjó û Gjò KUKYû [ùe Kû~ðýKûeú ùjùf Zûjû CVòaûKê 8eê 10ahð icd fûMò~ûA_ûùe û GjûQWû bûeZ ij @ûùceòKûe aûYòRòýK ~ê¡ GK_âKûe @ûe¸ ùjûAQò û Uâμ ieKûe bûeZeê @ûùceòKûKê e¯û^ú ùjC[ôaû @ûfêcò^òdc I Áòf C_ùe @Zý]ôK _âùag gêkþK @û\ûd KeòaûKê 9cûyðùe Rûeò ùjûA[ôaû @ûù\gùe CùfäL KeòQ«ò û 9 Rê^eê Gjû Kû~ðýKûeú ùja û `kùe bûeZ @ûfêcò^òdcùe 31 còfò@^ Gaõ Áòfùe 134 còfò@^ Wfûe @ûùceòKûKê ù\aûKê ùja û aògßaûYòRý iõMV^ ^òKUùe bûeZ Gù^A _âZòaû\ KeòQò û ùKak Kû^ûWû I ùcKiòùKû aýZúZ @^ý icÉ ù\geê @ûùceòKûKê ~ûC[ôaû Áòf C_ùe 25_âZògZ gêkþK aé¡ò Keû~ûAQò û _âZòahð bûeZeê 1.5 aòfò@^ Wfûee @ûfêcò^òdc I Áòf @ûùceòKûKê e¯û^ú ùjûA[ûG û 2016-17ùe bûeZeê @ûùceòKûKê 42.21 aòfò@^ Wfûe aÉê e¯û^ú ùjûA[ôfûùaùk @ûùceòKûeê bûeZ 22.3 aòfò@^ Wfûee aÉê @ûc\û^ú Keò[ôfû û @ûùceòKû ij eêhò@ûe iciýû gúZk ~ê¡Vûeê ·fêejòQò û eêhò@ûe eûÁâ_Zò ^òaûðP^ùe _êZò^ @f eêhò@û^ _ò_êfi _ûUðòe _âû[ðú bûùa ^òKUùe 76 _âZògZ ùbûU _ûA aòRdú ùjûAQ«ò û 1999eê @ûRò~ûG ùi lcZûe gúhðùe ejò@ûiòQ«ò û Zûu gûi^ Kûkùe eêhò@ûe @[ð^úZò 2013 ùakKê Uâòfò@^ùe _j*ô [ôfû û 2014ùe Kâòcò@û ~ê¡_ùe @ûùceòKû eêhò@û aòeê¡ùe KUKYû RûeòKfû û Rò-8 eûÁâùMûÂúeê eêhò@ûKê aûjûe Keò\ò@ûMfû û ùicòZò aâòùU^ùe ejê[ôaû RùY eêhúd Waf GùR< iùMðA Äòâ_ûf Gaõ Zûu Sò@ C_ùe aòhûq Mýûi @ûKâcY ùjaû ù^A eêhò@û aòùeû]ùe @bòù~ûM CVòfû û 9 cûyð 2018ùe aâòùU^e _â]û^cªú ù[ùeiû ùc eêhò@û aòeê¡ùe @ûKâcY @bòù~ûM @ûYò ^òR ù\geê eêhò@ûe KìU^úZòmcû^uê aûjûe Keòù\ùf û Gjû_ùe @ûùceòKû 60RY eêhò@ûe KìU^úZòmuê aò\ûKeòQò û ACùeû_e eûÁâ, @ùÁâfò@û, Kû^ûWû @û\ò ù\geê _âûd 150 RY eêhúd KìU^úZòmKê aò\û Keò \ò@û~ûAQò û eêhò@û c¤ @ûùceòKûe KìU^úZòK Kû~ðýûkd a¦ Keò ù\AQò û 1988ùe ùeû^ûfWþ eòMû^ @ûùceòKûe eûÁâ_Zò [ôfûùaùk 55RY eêhò@ûe KìU^úZòmuê ù\geê aûjûe Keò ù\A[ôùf û 2016ùe Uâμu ^òaûðP^ùe eêhò@û _leê còQ _â·e Keû~òaû, Gùa @û`Mû^òiÚû^ùe eêhò@û Zûfòaû^Kê ic[ð^ Keòaû, C©e ùKûeò@û ij eêhò@û aûYòRòýK iõ_Kð eLô[ôaû, iòeò@ûùe @i\ ieKûeKê ic[ð^ Keòaû @bòù~ûM Uâμ CVûAQ«ò û GjûKê ù^A \êAù\g c¤ùe Cù©R^û Rûeò ejòQò û bûeZ iùcZ eêhò@û a©ðcû^ bò^Ü bò^Ü iciýû ù~ûMê KUKYûe i¹êLú^ ùjûAQ«ò û Gjò _eòù_âlúùe 2000eê @ûe¸ ùjûA[ôaû aûhðòK \ßò_ûlòK @ûùfûP^ûKê Rûeò eLôaû @ûagýK û MZahð eêhò@ûe ùi< _òUiðaMðVûùe 18Zc ùa÷VK ùjûA[ôfû û PkòZ ahð Gjò ùa÷VK bûeZe @^êÂòZ ùja û G[ôùe _êZò^ ù~ûM ù\aûe Kû~ðýKâc ejòQò û bûeZe eûRý Gaõ eêhò@ûe eûRý c¤ùe ijù~ûM aé¡ò_ûAñ 2000ùe iÚòe ùjûA[ôfû û bûeZe MêReûU Gaõ eêhò@ûe @ûÁûâLû^ _âù\g c¤ùe G ù^A Kû~ðý ùjûA[ôfû û eêhò@ûe _ìaðùe Pú^, ùKûeò@û Gaõ Rû_û^e ^òKUa©ðú _âûKéZòK iμ\ùe icé¡9Uò @*k ejòQò ù~CñVò _âûd 70fl ùfûK aiaûi KeêQ«ò û Gjò @*k ij Jh], @kuûe, KéhòRûZ \âaý, _~ðýU^,KμêýUe ùK÷¦âòK ùiaû ùlZâùe bûeZ @]ôK Kû~ðý Keò_ûeòa û GjûQWû gòÌ C_ôû\^ ùlZâùe \êA_l @]ôK Kû~ðý Keò_ûeòùa û CyZe ùa÷hdòK mû^, _âZòelû ùlZâùe còkòZ C_ôû\^ aXòùf ùeûRMûe iéÁò ùjaû ij aûYòRýùe aé¡ò NUòa û @ZúZùe @ù^K _âZòelû C_ôû\^ \êAù\g còkòZ eìù_ KeòQ«ò û ùKùZK ùlZâùe eêhò@ûùe C_ù~ûM ùjaû _ìaðeê ùKùZK @ÈgÈ bûeZe ùi^ûaûjò^úùe Kû~ðýKûeú ùjûAQò û G ùlZâùe bûeZ-eêhò@û @«üieKûeú @ûùdûM I bûeZ-eêhò@û iûceòK ùa÷hdòK @ûùdûM Éeùe @]ôK iKâúdZû @ûagýK û gqòùlZâùe Cbdù\g @]ôK iKâòdZûe ij Kû~ðý Keòaû @ûagýK û 2000eê G \òMùe Kû~ðý aXòQò û eêhò@ûe MûRþù_âûcþ PkòZ ahðeê 20ahð ~ûG 2.5 còfò@^ U^þ GfG^Rò Mýûi bûeZKê e¯û^ú Keòa û eêhò@ûe ùZ÷k ùlZâùe bûeZe IG^Ròiò iûLûfò^þ -1ùe 12 aòfò@^, ùbue ùZfLYòùe 1.5 aòfò@^ ^òùag Keò[ôfûùaùk eêhò@ûe ùeûRù^`Uþ MêReûUe Aiûe @Gfùe 13 aòfò@^ Wfûe ^òùag KeòQò û Zûcòf^ûWêe KêW^Kêfc @ûYaòK gqò _âKÌ ùlZâùe \êAù\g Kû~ðý KeêQ«ò û 20Uò @ûYaòK gqò _âKÌ @ûe¸ Keò dêùeûiò@û MâúW @ûe¸ KeòaûKê \êAù\g eûRòùjûAQ«ò û Cbd ù\g c¤ùe iûõÄéZòK iõ_Kð @]ôK aé¡ò KeòaûKê @ù^K iêù~ûM ejòQò û KûeY \êAù\ge iõ_Kð @ù^K gj ahðe û bûùÄûWûMûcû bûeZ @ûiòaû @ûMeê @û`û^ûiò ^òKòZò^þ ^ûcK eêhúd aýaiûdú Lâú1466eê 1472c¤ùe bûeZ MÉùe @ûiò ^òRe bâcY KûjûYú ùfLô[ôùf û eêhò@ûe bûhûaòZþ ùMeûiòc ùfùaWòbu bûeZúd bûhû @¤d^ _êÉK 1801ùe _âKûg _ûA[ôfû û 19g gZû±úùe eêhò@ûe _âiò¡ PòZâgòÌú bûiòfò ùbùei½ûMò^ 1874ùe bûeZMÉ Keò @ù^K Qaò @ûuò[ôùf ~ûjû Gùa cùÄûe _âiò¡ ùZâZýûùKûb Mýûùfeúùe iÚû^ _ûAQò û KûÆò@û^ jâ\ Kìkùe [ôaû @ÁâûLû^ a¦e ij bûeZe aûYòRòýK iõ_Kð aòhdùe Lâú 1716ùe CùfäL ejòQò û UfÁdu ij cjûZàûMû§òue Gaõ eaú¦â^û[ UûùMûe, eêKàYúù\aú @eêŠùfu iõ_Kð eêhò@ûe KkûKûeu ij ajêZ bf [ôfû û @ûRò _eòa©ðòZ _eòiÚòZòùe C©e- \lòY _eòaj^ cûMð cû¤cùe \êAù\g Kû~ðý KeêQ«ò û iûõNûA ijù~ûM iõMV^, aâòKiþ _eò iõMV^ùe \êAù\g _l ejòQ«ò û Giò@û Gaõ dêùeiò@û ùlZâùe \êAù\g còkòZ bûùa aûYòRòýK aòKûg ùlZâùe Kû~ðýKeòaû_ûAñ ùXe iêù~ûM ejòQò û RûZòiõNe ^òdc c¤ùe ejò Kò_eò \êAù\g _eÆeKê iûjû~ý Keòaû ij \ßò_ûlòK iõ_Kðùe iÚòeZû, iê\éXZû, @û«RðûZòK ùlZâùe gû«ò _âZòÂû I iêelû @ûYò_ûeòùa ùi[ô_ûAñ _âdûi Keòaû @ûagýK û iªûiaû\e cêKûaòfû _ûAñ \êAù\g c¤ còkòZ bûùa Kû~ðýKeòaûe ~ù[Á iêù~ûM ejòQò û ùiûPòe iìP^ûeê ~ûjû RYû~ûCQò icde KhUòùe \êAù\ge iõ_Kð ù~còZò _eúlòZ ùjûAQò Gùa ùicòZò MZògúkùjûA @ûMKê aXòaûe i¸ûa^ûcd icd ù\Lûù\AQò û bûiþ, bêaù^gße-751003
Comments
Post a Comment