dêùeû_úd iûõi\u aû©ðû

dêùeû_úd iûõi\u aû©ðû R¹ê Kûgàúeeê ]ûeû 370 jUûA \ò@û~òaû _ùe _ûKòÉû^ R¹ê KûgàúeKê ù^A ù~bkò Kê¸úe Kû¦Yû Kû¦ê[ôfû Zû’ C_ùe aòeûc fûMòQòö KûeY bûeZ dêùeû_úd iõNe 27RYò@û iõi\úd cŠkúKê Kûgàúe MÉ Keòaû ij 2 \ò^ ùiVûùe @aiÚû^ Keò iÚû^úd ùfûKuê ùbUòaûe I _âKéZ iÚòZò @ûKk^ Keòaûe iêù~ûM _â\û^ KeòQò û ùicûù^ Gjò MÉ icdùe ùiVûùe KòQò iûcûRòK _âZò^ò]ô, eûRù^÷ZòK \k i\i¥, aògßaò\¥ûkde Kêk_Zò, @¤û_K, `k a¥aiûdú, QûZâQûZâú, KòQò aê¡òRúaú I iÚû^úd aýaiûdúu ij @ûùfûP^û KeòQ«ò û dêùeû_úd iõi\úd cŠkú NûUúe aòbò^Ü iÚû^ _eò\gð^ Keòaû ij ù`eò@ûiòQ«òö ùicûù^ ^ì@û\òfäúùe _j*òaû _ùe ^òRÊ @bòmZû I ]ûeYû MYcû¤c ij ùidûe KeòQ«òö ùicûù^ ÆÁ bûùa KjòQ«ò ù~, R¹ê Kûgàúee cìk iciýû ùjCQò @ûZuaû\ö @ûZuaû\ cìkù_ûQ ùjùf NûUúùe gû«ò ù`eò@ûiòaö ùicû^ KjòQ«ò ù~, GVûKûe ùfûKcûù^ bûeZúd ùaûfò ^òRKê _eòPd ù\AQ«òö ùicûù^ c¤ aòKûg PûjêñQ«òö bûeZe @^ý _âû« _eò GVûKûe R^Zû aòKûg PûjêñQ«òö bûeZe cêLý ùiâûZùe iûcòf ùjaû _ûAñ PûjêñQ«òö ùKak ùiZòKò ^êùjñ ùicûù^ ÆÁ KeòQ«ò ù~, ùicûù^ GVûKê c¤iÚZû KeòaûKê _âdûi KeòaûKê @ûiò^[ôùfö Kò´û ùibkò ùicû^ue ùKøYiò AþQû aû CùŸgý ^ûjòñö ùicûù^ KjòQ«ò ù~, ]ûeû 370 jUûAù\aû bûeZ ieKûeu ^òRÊ ^ò¿©òö GjûKê ù^A ùKjò @û_©ò Keòaûe ùKøYiò ~[û[ðZû ^ûjó û aòùgh Keò R¹êKûgàúee ùfûKuê ù~Cñ MYZª còkòQò ZûjûKê ù^A ùicûù^ ùag C›ûj _âKûg KeòQ«òö _ùWûgú _ûKòÉû^ aû @^ý ùKøYiò _ùWûgú ù\gùe Gbkò MYZª ^[ôaû ùicûù^ _âKûg KeòQ«òö Kûgàúeaûiú MYZûªòK cìfýùaû]Kê aêSòQ«ò I GA[ô_ûAñ bûeZùe ejò Mað @^êba Keê[ôaû Gjò _âZò^ò]ô cŠkú _âKûg KeòQò û Gjû QWû Gjò iûõi\cûù^ \lòY_^Úú aû ^ûRòaû\ú ùaûfò bûeZe KòQò eûRù^÷ZòK \k aòùgh Keò KõùMâi, _òWò_ò I Gc@ûAGc Z[û aûc_^Úú \ke eûRù^Zûcûù^ @bòù~ûM Keò[ôùfö Gjò _âiwùe c¤ iû´û\òKcû^u _âgÜe C©eùe ùicûù^ @û½~ýð aýq Keò KjòQ«ò ù~, ùicûù^ ~\ò ^ûRòaû\ú ùjûA[ûù« ùZùa ùicûù^ ^òaðûP^ùe Kòbkò aòRdú ùjûA iõi\Kê ^òaðûPòZ ùjûA[ûù«? Kêjû~ûG NeKê @ûiò[òaû @Zò[òuê ù\aZû bkò i¹û^ Keû~ûGö _â[c [e bûeZ _ûKòÉû^e @__âPûeKê ùeûKòaû _ûAñ ùKøYiò aòù\gú _âZò^ò]ô cŠkúKê KûgàúeKê ~òaû ^òcù« @^êcZò \ò@û~ûA[ôfûö @[P GjûKê ù^A @ûc ù\ge KòQò eûRù^÷ZòK \k ù~bkò ieKûeuê ^ò¦òZ Keòaû _ûAñ C\ýc Keò NeKê @ûiò[ôaû @Zò[òu CùŸgý C^ùe @ûwêkò ^òùŸðg Kùf Zûjû @Zý« ^ò¦^úd û aòùeû]ú @bòù~ûM Keò[ôùf ù~, NûUúKê @MÁ 5eê @^ý eûRù^÷ZòK \ke ù^Zûuê ~òaûKê @^êcZò \ò@û~ûC ^[ôaû ùaùk aòù\gú _âZò^ò]ôuê KûgàúeKê ~òaûKê @^êcZò \ò@û~ûCQò û Gjû _Qùe ùcû\ò ieKûeu ù~Cñ KìU^úZò ejòQò ZûjûKê bŠêe Keòaû _ûAñ aòùeû]ú adû^aûRò @ûe¸ Keòù\ùfö _ûKòÉû^ Kûgàúeùe cû^aû]ôKûe _âiw CVûA bûeZKê ^ò¦òZ KeòaûKê C\ýc Keò@ûiê[ôfûö bûeZ ieKûe KûjûKê LûZòe ^Kùf c¤ ùKCñVò ^û ùKCñVò bûeZe C©e\ûdòZß iûaýÉ Keòaûe @ûagýKZû ejò[ôfû û ùZYê ùcû\ò ieKûe ]ûeû 370 jUûA \ò@û~òaûe 84 \ò^ _ùe ùiVûKê GK aòù\gú _âZò^ò]ô cŠkúe @ù^ø_PûeòK MÉKê @^êcZò ù\A[ôùfö Gjû _Qùe GK cjZ CùŸgý [ôfûö _ûKòÉû^e @__âPûeKê _âZòjZ Keòaû _ûAñ Gjû GK ijR I iêfb iêù~ûM [ôfûö ùcû\ò ieKûe Gjûe i\ê_ù~ûM KeòQ«òö @ûc ù\gú ù^Zû ùiVûKê ^~ûA ù~_eò adû^aûRò Keò[ôùf ZûjûKê _ûKòÉû^ Wiòde bûùa RûZòiõN cû^aû]ôKûe _eòh\ùe C_iÚû_òZ Keò[ôfûö Cce @a\êfäû I eûjêf Mû§ò aòù\gú ^[ôùfö ùicûù^ [ôùf ù\gú R^_âZò^ò]ôö Kò«ê ùicûù^ Ne Xÿòuò Kê¸úe _eò ù~Cñ c«aý ù\A[ôùf Zûjû _ûKòÉû^Kê iêjûC[ôfû û _ûKòÉû^ ZûjûKê _âcûY Êeì_ C_ù~ûM Kfûö Gùa Gjò ù^Zûcûù^ ùicû^uê KûjóKò Kûgàúe ~òaûKê @^êcZò \ò@û~ûC^ûjó ùaûfò _âgÜ Keòaû _ìaðeê [ùe ^òRKê @^êgúk^ Keò ù\L«ê ù~, ùicûù^ KûgàúeKê _âKéZùe KûjóKò ~òaûKê Pûjû«ò? ùicûù^ ùKak ùK¦â ieúKûeuê ^ò¦òZ KeòaûKê Pûjû«ò û ùK¦â ieKûe bêf _\ùl_ ù^AQ«ò Gjû Kjò GK Gbkò ]ûeYû iéÁò KeòaûKê Pûjû«ò ~ûjû \ßûeû ieKûe a\^ûc ùjùaö ù\ge ~ûjû ùjCQò ùjC _ùQ Kò«ê ùK¦â ieKûe a\^ûc jê@«êö Gjò cû^iòKZûe gòKûe ùjûA[ôaû @ûc aòùeû]ú Kûgàúe ~ûA eûR^úZò KeòaûKê Pûjû«òö Gjò KûeYeê Kûgàúe ~òaûKê iêù~ûM ^_ûA c¤ eûjêf Kjò _KûA[ôùf ù~, ùiVûùe ùfûKcûù^ ù_ûKcûQò _eò ceêQ«ò û ùK¦â ieKûeuê @ù^K [e ^ûRòaû\ú ùaûfò @bòjòZ KeòQ«ò eûjêf I @ù^K aòùeû]ú ù^Zûö ùZYê @ûc ù\gú ù^Zûu CùŸgý bf ^[ôaû ùK¦â ieKûe bf bûùa VCeûA ù^AQ«òö @[P aòù\gú _âZò^ò]ô cŠkúe CùŸgý c¦ ^[ôfûö aeõ ùicû^u MÉ I ]ûeYû bûeZe bûacì©ðò iRûWòaûùe ijûdK ùja I aòzò^ÜZûaû\ú I bûeZ aòùeû]ú Z©ßKê ^ò¿âb Keòaû ij Kûgàúe ^a^òcðûYùe iûjû~¥ Keòa ùaûfò ieKûe _ìað ^ò½òZ [ôùfö @ûc aòùeû]ú ù^Zûcûù^ ù\ge Qaò aòMûWê[ôaûùaùk aòù\gú _âZò^ò]ô cŠkú ù\ge Qaò iRûWòaûe Kû~ýð KeòQ«òö ùicûù^ ùLûfû ùLûfò KjòQ«ò ù~, dêùeû_Kê ~ûA ùiVûKe ùfûKcû^uê _~ýðU^ùe Kûgàúe @ûiòaûKê ùicûù^ aû©ðû ù\ùaö ùicû^ue Gjò iù¦g KòQò Kc ^êùjñö _ìeû aògßùe dêùeû_ jó _~ýðU^ùe iaêVûeê @]òK @ûd Keò[ûGö ÊòRefýŠ bkò ù\ge @[ð^úZò cêLýZü _~ýðU^ C_ùe ^òbðe Kùeö ùZYê aòù\gú _âZò^ò]ô cŠkú KûgàúeKê ù^A ù~Cñ iKûeûZàK c«aý ù\AQ«ò Zûjû \ßûeû ùKak bûeZe Qaòùe @ûjêeò C^ÜZò @ûiòa ^ûjó aeõ KûgàúeKê ù^A aògßaûiúu ]ûeYû a\kòaö GVûKê @]òK _~ýðUK @ûiòùa I Gjû \ßûeû iÚû^úd ùfûKcûù^ @]òK fûbû^ßòZ ùjùaö NûUúùe _êYò `êf I Rúa^ ùLkò CVòaö Wûf jâ\ Pk P*k ùjûA CVòaö @ûRò Méja¦ú [ûA aò ùcjaêaû cê`þZu bkò aòzò^ÜZûaû\ú ùK¦â ieKûeu _\ùl_Kê ^ò¦û Keòaû ij aòù\gú _âZò^ò]ô cŠkúKê icûùfûP^û KeòaûKê _QûA ^ûjû«òö ùicûù^ GVûKê ùK¦â ieKûeu @ûcªYKâùc _òK^òK KeòaûKê @ûiò[ôaû ùi \gðûAQ«òö ùicûù^ jé\dwc KeòQ«ò ù~, 1989 _~𥫠ù~CñVò jRûe jRûe _~ð¥UK Wûf¨ jâ\e cù^ûec \ég¥ùe aòùcûjòZ ùjûA _âKéZòe ù^÷iMòðK ùgûbûeûRòKê C_ùbûM Keê[ôùf ùijò Kûgàúe @ûZuaû\ ù~ûMêñ @ûùKâûg, K`êð¥ I jòõiûe ùlZâ _ûfUò[ôfûö eûR¥ùe Gjò ù~Cñ _âZòaû\ I jòõiûcôK @ûù¦ûk^ Pûfò[ôfû Zûjû _Qùe @ûZuaû\úcû^u jûZ ejòQòö @ûZuaû\ ù~ûMêñ ieKûe Gaõ ^òeû_©û aûjò^ú iû]ûeY ùfûKu ijòZ cògò_ûeê^[ôùfö Kûgàúe _ûAñ ÊZª aùRU, @ÈgÈ ù~ûMûY Gaõ iûceòK aûjò^ú cêZd^ Keòaû iù©ß iê`k còkê^[ôfûö KûeY ieKûe iû]ûeY ùfûKuê ^òR _lKê ù^A_ûeê^[ôùfö G ùlZâùe cêL¥ ici¥ûUò [ôfû aògßûie @bûaö iû]ûeY ùfûKUòKê c]¥ ùaùkùaùk @ûZuaû\ú eì_ùe iù¦j Keòaû _êfòie cû^iòKZû ùjûA~ûA[ôfû Gaõ Gjû ùfûKu bòZùe _âZòKâòdûe aûZûaeY iéÁò Keê[ôfûö \ßòZúdùe ]ûeû 370 ù~ûMêñ ieKûeu _leê @ûiê[ôaû aò_êk _ûY×òe C_~êq aò^òù~ûM ùjC^[ôfûö @]ôKûõg ùlZâùe ùi[ôeê iòõjbûM aûUcûeYûùe Pûfò~ûC[ôfûö `kùe ùfûKu bòZùe aòùeû] _âKûg _ûC[ôfûö iêZeûõ a©ðcû^ _eòù_âlúùe ieKûe ùfûKu _ûLKê ~ûA C^Üd^cìkK Kû~ð¥ Zßeû^ßòZ Keòaû ùK¦â ieKûeu ^òcù« ijR ùjûA[ôaû Gjò _âZò^ò]ô cŠkú C_f²ò KeòQòö @ûRò NûUúùe gû«ò ù`eêQò û ùfûKu c¤ùe @ûZàaògþûi ù`eêQò I @ûZuaû\ú jZûg ùjûA @YKûgàúeúcû^uê jZýû KeêQ«òö Gjû _âcûYòZ KeòQò ù~, ‘aòzò^ÜZûaû\ú ù^Zûu KûgàúeòdZ, Rc¨jêeòdZ I A^¨iû^òdZ¨ùe ùKøYiò aògßûi ^ûjóö ùicûù^ _ûKòÉû^e eêUò ùiKòaûùe aýÉ [ôùfö @[ð a\kùe bûeZe lZò Keòaûùe fûMò[ôùfö Gùa ùicû^u ù\ûKû^ a¦ ùjûA ~ûAQòö ùZYê ùicûù^ aýÉ I aòaâZö KûgàúeKê ù^A Gùae ieKûe ù~ùZ M¸úe I \éXÿ ^ò½d Zûjû _ìaðeê ùKùa ù\LòaûKê còkò^[ôfûö ùKak ]ûeû 370 ^òÃâòd Keòaû ^êùjñ aeõ @ûZuaû\e \éXÿ \c^ Gjûe Rßk« C\ûjeY û ùZùa K[û K[ûùK ùK¦â ieKûeu _û\Kê _Q_Uê UûYò ]eê[ôaû aòùeû]úuê eûÁâúd _âiwùe iù´\^gúk ùjaû Reêeúö aòùeû] Keòaû @ûkùe aòùeû] Keê Keê ùicûù^ eûÁâKê aòùeû] Keòaû @ûe¸ Keòù\ùfYòö ùicû^u Gjò @ûbòcêLý bûeZ ieKûeu _ûAñ iaê Vûeê aW iciýû iéÁò KeòQòö ù\g aûjûùe [ôaû gZîKê cêKûaòfû Keòaû ijR Kò«ê ù\g aòbZùe ^òR ùfûKu cêLû _ò§ò aiò[ôaû @ûc ^òR ù^Zû I KêRòù^Zûcûù^ gZîu Kû~ýðKê ijR Keò ù\g _ûAñ Pýûùf¬ iéÁò Keê[ôaû _âcûYòZ ùjCQò û aòù\gú _âZò^ò]ô cŠkú ùK¦â ieKûeu _\ùl_ C_ùe Z ùcûje cûeò PûfòMùf Kò«ê Gjû @ûc ù\gú ù^Zûu cêjñKê @û´òkû Keòù\AQòö ùicûù^ Gjò _âiwKê ù^A Gùa [còaû ijR cù^ ùjC ^ûjó û bûeZ Zû’e ùcøkòK ^úZò aRûd eLò, _âZòelûKê iê\éX Keò, @ûZuaû\ aòùeû]ú fùXAùe aògßicê\ûd ijòZ jûZcòkûA, ^òRe ùa÷ù\gòK ^úZò I KìU^úZòe iVòKþ ùMûUòPûk^û Keò @«RðûZúd eûR^úZòùe ^òR eûÁâe Êû[ðelû _ûAñ fùXA Keòaû @_eòjû~ýð cù^jêGö G[ò_ûAñ @ûc ù\ge eûRù^÷ZòK \kcû^u bòZùe HKý I iõjZò aRûd eLòaû ^òjûZò Reêeúö ^ùPZ C_ZýKûKê ù^A bûeZ I _ûKòÉû^ c]ýùe ‘còiòw _òiþ’ @ûc C©e_òXò _ûAñ ‘còiòw _òiþ’ ùjûA ejò~òaö