bûeZúd eûR^úZòùe aù¦ cûZecþe aòùeû]

eòùZg _éùhV
1950 Rû^ê@ûeú 24 i´ò]û^ ibûùe bûeZe _â[c eûÁâ_Zò eûùR¦â _âiû\ iù¸û]^ Keò Kjòùf, “g± I iõMúZe ùijò eP^û ~ûjKê R^ MY c^ bûùa iù´û]^ Keû~ûG, Zûjû bûeZe eûÁâúd iwúZ @ùUö aù¦ cûZecþ MúZ, ~ûjû bûeZúd Êû]ú^Zû iõMâûcùe HZòjûiòK bìcòKû ^òaðûj KeòQò ZûKê R^ MY c^ icKl i¹û^ I _\ còkêö cêñ @ûgû KeêQò i\iýMY GjûKê MâjY Keòùa”ö Êû]ú^ bûeZùe aù¦ cûZecþKê RûZúd MúZ I R^MYc^Kê eûÁâúd iõMúZ bûùa MâjY KeûMfûö Gjò ^ò¿Zòùe ÊûbûaòK _âgÜ CùV, ù~Cñ aù¦ cûZecþ iõMúZe ]ß^ò iμì‰ð Êû]ú^Zû iõMâûce ùK¦âaò¦ê [òfû, ù~Cñ aù¦ cûZeõcþe C\þùNûh ù\A Kâû«òaúecûù^ `ûiú Lê<ùe PXò~ûC[òùf, ù~Cñ aù¦ cûZecþ iõMúZ Êû]ú^Zû iõMâûcúcû^u cìkcª [òfû ZûKê eûÁâúd iwúZ bûùa c~ðý\û \ò@ûMfû ^ûjó KûjóKò? KòG, KûjóKò I Kûjû Êû[ð _ûAñ aù¦ cûZecþe aòùeû] Keò[òfûö Gjû @ûRò AZòjûie _éÂûeê ù\gaûiú RûYòaûKê Pûjñû«òö @û^¦cV C_^ýûieê “aù¦ cûZecþ'' iwúZe R^àö @û^¦cVe _â[c LŠ awkûe \êbòðleê @ûe¸, ù~Cñ icdùe ùfûùK bûZ cêVûK _ûAñ aýûKêk ùjA CVê[ôùfö icÉ Mâûcaûiú Mñû QûWòPûfò~ûC[òùfö ùfûKu _ûUòùe @^Ü ^[òfû ^û Pûhúe ùlZùe `if Kò«ê AõùeR @ZýûPûe Keò ùfûKuVê Ke @û\ûd Keê[òùfö _\PòjÜ Mûñe K[û, cùj¦â I KfýûYú ^òRe @ùaû] gògêKê ù^A MñûVê \ìeKê ~òaûKê Pûjêñ[û«òö Mûñùe fêU_ûUe NUYû aé¡ò _ûC[òfûö ~òaû icdùe KfýûYúKê WûKêcûù^ ]eò _KûAùf Kò«ê KfýûYú ^òR Rúa^ a*ûAaû _ûAñ Rwfùe fêPòMfûö cùj¦âKê iú_ûjòcûù^ ]eòù^ùfö ùiVò iò_ûjú cû^u ijòZ cùj¦âe jûZûjûZò jêG Kò«ê baû^¦ ^ûcK i^Üýûiú ùiVò @ûiò cùj¦âKê elû Ke«òö baû^¦ @ûcôelû _ûAñ AõùeR iûùjaKê jZýû Keò fêUò [òaû ]^ @^ýcû^u bòZùe aû<ò\ò@«òö @Ì icd_ùe ùiVò \ßòZúd i^ýûiú Rúaû^¦ _j*«òö baû^¦ Rúaû^¦ \êARY iZýû^¦u _â]û^ gòhýö ùi @û^¦ cVùe ejò ù\ge ùiaû _ûAñ Kcð Keê[û«òö cùj¦â, baû^¦u _eòPd RûYòaû _ûAñ @ûMâjú KûeY baû^¦u _ûAñ jó @ûRò ùi RúaòZö baû^¦ C©e \ò@«ò, ùcû _eòPd RûYò K'Y Keòa? cùj¦â Kùj, cñê RûYòaûKê Pûùjñ KûeY @û_Y ùcûe ajê C_Kûe KeòQ«òö cùj¦â aêSò _ûeê^[ûG Kò RùY i^ýûiú c]ý WKûdZ ùjûA_ûeòaö Gjû_ùe baû^¦ cùj¦âKê Zû Èú I gògê ijòZ còkòZ Keòaûe @ûgßûi^ \ò@«òö KòQò lY_ùe baû^¦u bûa I ijiû a\kò ~ûGö Gùa ùi ]úe _âKéZòe i^ýûiú _eò fûMê[û«òö Zûu cêþLcŠk Gùa @û^¦òZ û ùiùZùaùk baû^¦ MúZ MûAaû @ûe¸ Ke«ò ‘aù¦ cûZecþ’! iêRfûcþ iê`fûcþ cfdR gúZûfûcþö bûeZe AZòjûiùe iaêVê aW aògßûiNûZK còe Rû`e, ^aûa iòeûRù\øfûu ùi^û_Zò [ôùfö 23 Rê^ 1757 _fûiú ~ê¡ùe ^aûau ijòZ aògßûiNûZKZû Keò ùi AõùeRcû^u ijòZ cgòMùf ~ûjû`kùe 50,000 ùi^û [ûA c¤ ^aûa 3000 AõùeR iò_ûjúcû^u jûZùe _eûÉ ùjùfö Gjò _eûRd bûeZe _eû]ô^Zûe \ßûe ùLûfò ù\A[ôfûö ~ê¡ùe aòRdú ùjfû_ùe còe Rû`eKê AõùeRcûù^ awkûe ^aûa bûùa ^ò~êqò Ke«ò Kò«ê gûi^ lcZû AõùeRþcû^u _ûLùe [ûGö awkû_âù\g \Lf _ùe AÁþ-AŠò@û Kμû^úKê bûeZe iaêVê N^ R^iõLýû [ôaû ùlZâùe @aû] aýaiûd Keòaûe @]ôKûe còùk Z[û Paòg _âMYûe eûRÊ iõMâj ijòZ ~ê¡e lZò_ìeY bûùa 1 ùKûUò 17 fl Uuû Zûuê \ò@û~ûG, _ùe còe Rû`ee \êaðkZûe iêù~ûM ù^A iûeû awkûe ù\Ißû^ò AõùeR @]ôKûeKê Pûfò~ûGö ù\Ißû^ò _ûAfû _ùe AÁþ-AŠò@û Kμû^ú ak _ìaðK R^Zûu Vûeê Ke iõMâj Kùeö icÉ C_ôû\òZ `ifKê Ke cû¤cùe iõMâj Keò AõfŠKê _VûGö `kùe awkûùe GK cYòhKéZ bdûaj _eòiÚòZò iéÁò jêGö Gjò @ZýûPûe aòeê¡ùe 1770 eê 1820 _~ðý« awkûe cêgðú\ûaû\, ùa÷KêY×_êee Rwfùe GK igÈ aòù\âûj jêG û Gjûe ù^ZéZß i^ýûiúcûù^ ù^A[ôaû KûeYeê GjûKê i^ýûiú aòù\âûj ùaûfò KêjûMfû û Gjò icde awkûe \d^úd _eòiÚòZò I i^ýûiú aòù\âûjKê @û]ûe Keò auòcþ P¦â PUûRðú 1882 ùe awkû bûhûùe @^¦cV eP^û Keò[ôùfö G[ôùe i^ýûiú cû^u Z_ I Z_iýû \ßûeû cûZébìcòe @ûeû]^ûe MúZ aù¦ cûZeõcþ iÚû^ _ûA[ôfûö aù¦ cûZeõcþ MúZ _âKûgòZ ùjfû _ùe iûeû bûeZahðe cûZébìcòbq Êû]ú^Zû iõMâûcú cû^ue cª ùjûAMfûö Gjò MúZ @ù^K ZeêY ~êaKu c^ùe ù\gbqòe @MÜò RkûA[ôfûö iûeû bûeZahðe @ûKûg aù¦ cûZeõcþ ]ß^úùe MêeòZ ùjfûö iað _â[ùc VûKêe eaú¦â^û[ 1896 ùe KfòKZûùe @^êÂòZ KõùMâie eûÁâúd @]ôùag^ùe aù¦ cûZeõcþ Mû^ Kùf ù~CñVò iûeû ù\ge KõùMâie Kû~ðýK©ðû C_iÚòZ [ôùf `kùe Gjû iûeû ù\gKê _âPûeòZ ùjfû, 1901 I 1905 ùe _êYò KõùMâi @]ôùag^ùe aù¦ cûZeõcþ Mû^ KeûMfûö fûùjûeeê fûfû fR_Z eûG icûRe RûMeY _ûAñ aù¦ cûZeõcþ ^ûcùe GK ~ûZâû aûjûe Kùfö @eaò¦ ùNûh 1905 eê aù¦ cûZeõcþ ^ûcùe GK AõeûRú ù\÷^òK LaeKûMR _âKûg Kùfö bòLûRò Kûcû 1907 ùe _âÉêZ Keò[ôaû bûeZe _â[c eûÁâúd ]ßR c¤ ùe aù¦ cûZeõcþ ùfLû ùjûA[ôfûö GcòZò @ù^K NUYû cû¤cùe aù¦ cûZeõcþ icûRùe cûZébìcò _âZò bqò I Êû]ú^Zûe bûa RûZ Kfûö 19 RêfûA 1905, bûeZúd Êû]ú^Zû iõMâûcKê \êaðk Keòaû _ûAñò Z[û Kâû«òKûeú cû^u ùK¦âiÚkú awkûKê gqòjú^ Keòaû CùŸgýùe ]ûcòðK @û]ûeùe awkû aòbûR^ Keòaûe ùNûhYû ZZþKûkú^ bûeZe bûAieûG fWð K{ð^ Ke«òö 16 @ùKÖûae eê Gjò ùNûhYû Kû~ðýKûeú ùjfûö Gjûe aòùeû] _ûAñ VûKêe aú¦â^û[u @ûjßû^ Kâùc Gjò\ò^ iûeû awkûùe ùgûK\òai bûùa _ûk^ KeûMfûö ùfûùK Mwûùe aêW _KûA _eÆe c¤ùe eûlú aû§òùfö awûkú cûñcûù^ awflàú aâZ _ûk^ Kùfö @ûaûk aé¡ a^òZû _âbûZù`eòùe bûMù^ùf I aù¦ cûZeõcþ cª ùaûfòùfö icÉ @ûù¦ûk^Kê aù¦ cûZeõcþe C\ùNûh aû§ò eLôfûö icÉ aòùeû] iùZß 16 @ùKÖûae 1905 ùe aw bw ùjfûö Gjò aòbûR^ \ßûeû _ìaðùe eûRiûjò, XûKûKê @ûiûc ijòZ cògûA «_ìað aw I @ûiûc« _âû« ^òcðûY KeûMfûö Gjò aòbûR^\ßûeû MVòZ ^ì@û _âû«ùe cêifcû^ cû^u R^iõLýû @]ôK [ôaûeê cêifcû^ cû^u `ûA\û Kjò jò¦ê I cêifcû^ cû^u c¤ùe aòù\ßh iéÁò KeûMfûö _ìaðaw I @ûiûce ùf`þU^û< Mb‰ðe ù~ûùg` ùa÷c`òfW `êfe @ù^K ibûùe Kjòùf, ùcûe \êARY _^ôú RùY jò¦ê @ûC RùY cêifòcû^ Kò«ê cêñ ùcû cêifòc Èú Kê ùagò ù_âc Kùe ùaûfò @ù^K ibûùe Kjòùfö Gjò aû©ðû jò¦ê R^Zûu bûa^ûKê @ûNûZ ù\aû _ûAñ KêjûMfûö Gjò aòbûR^ ùKøYiò júZ CùŸgý ^eLô ùKak ^aRûMâZ bûeZKê lZò _j*ûAaû _ûAñ hW~ª Keû~ûA[ôfûö hW~ª cû¤cùe cêifcû^ I jò¦êuê _eÆe ijòZ fùXA Êû]ú^Zû iõMâûcKê \òMjeû Keòaûe ùPÁû KeûMfûö cêifòc Êû[ðe iêelû ^ûñ ùe ^aMVòZ _âù\ge XûKû ijeùe 30 Wòùi´e 1906ùe cêifòc fòMþe iÚû_^û Keò cêifcû^ R^Zûuê Êû]ú^Zû iõMâûcVê \ìeKê ù^aû _ûAñ ùPÁû KeûMfûö 1905 KõùMâi Kû~ðýKûeYú ùa÷VKùe aù¦ cûZeõcþ MúZKê eûÁâúd MúZe c~ðýû\û ù\A cûZeõcþ ^ûeûKê eûÁâúd ^ûeû bûùa ÊúKéZò \ò@ûMfûö aù¦ cûZeõcþe _âbûaùe aw bw @ûù¦ûk^ R^Zûu bûMò\ûeú aXòfûö aw bw @ûù¦ûk^Kê _âbûa jú^ Keòaû_ûAñ AõùeR ieKûe hW~ª Kùf I Zûu _âùeûP^ûùe cêifòc fòMþ aù¦ cûZeõcþKê cêifòc aòùeû]ô Kjò aòùeû] Kfûö eòùZg _éùhV bûeZúd eûR^úZòùe ]ûcòðK @û]ûeKê ù^A cêifòc fòMþ ^òR iÚòZò Kê cRaêZ KeòaûKê fûMê[ûG Kò«ê KõùMâi icÉ jò¦ê I cêifòcþcû^ue GKcûZâ eûRù^÷ZòK ù^ZéZß bûùa ^òRKê C_iÚû_òZ Keê[ûGö Gjò Kâcùe ZêKðúe eûRù^÷ZòK _eòiÚòZòKê ù^A ùKak cêifòc ZêÁòKeY _ûAñ 1919 ùe KõùMâi bûeZùe Lôfû`Z @ûù¦ûk^ @ûe¸ Kfûö Gjò @ûù¦ûk^ GK aò`k @ûù¦ûk^, Gjû`kùe bûeZúd eûR^úZòùe eûÁâúd aòhd _eòaù©ð K…eaû\ú ]ûcòðK aòhdKê ù^A eûR^úZò Keê[ôaû ùfûKcûù^ ù^Zû ùjùf ö KõùMâi Gjò ù^Zû cû^uê ù^A cêifcû^ icûRKê ^òR _lbêq Keòaû _ûAñ ùPÁû Keê[ôfûö Gjò ù^Zûu c¤eê ùcøfû^û cj¹\ @fò ùRøje @^ýZc ~ûjûKê 1923 ùe KõùMâie @¤l _\ \ò@ûMfûö 1923 KûKò^ûWû KõùMâi @]ôùag^ùe aù¦ cûZeõcþ ÊeKê ^ì@û Xwùe iRûA[ôaû iwúZm aò¾ê\òM´e _êfÄe ù~ùZ ùaùk c*ùe aù¦ cûZeõcþ MûAaû _ûAñ Vò@ûùjùf ùiùZùaùk ùcøfû^û cjc\ @fäú aù¦ cûZeõcþ Mû^Kê aòùeû] Kùfö ùKak cêifòcþ ZêÁúKeY ù~ûMñê aù¦ cûZeõcþe Mûd^ KõùMâi @]ôùag^ùe a¦ KeûMfûö ùKøYiò KõùMâiú ù^Zû ùcøfû^û ùcûjc\ @fäòKê aòùeû] Kùf^ûjóö Gjò iZþiûjûie @bûa bûeZúd eûR^úZòùe iaê\ò^ _ûAñ aù¦ cûZeõcþ MúZKê eûÁâúd _éÁbìcòeê \ìeKê ù^fûö KõùMâi @]ôùag^ùe Gjûe aòùeû] KeûMfû _ùe Gjò aòùeû]ô Êe iûeûù\gKê aýû_òfû û @ù^K ibûicòZòùe aù¦ cûZeõcþe Mûd^Kê cêifòcþ aòùeû]ô \gðûA aòùeû] KeûMfû û bûeZùe cêiþfòc fòMþe @bêý\d KûeYeê bûeZúd eûR^úZòùe cêiþfòccû^u eûRù^÷ZòK gqò aé¡ò _ûC[ôfû û AõùeRcû^u hW~ª I eûRù^÷ZòK _âbûa akùe bûeZúd eûR^úZòùe aù¦ cûZeõcþKê aòùeû] KeûMfû û Gjò aòùeû] @ûMùe KõùMâi cêŠ^ê@ûñAfûö _ea©ðú icdùe VûKêe eaú¦â^û[u ZZßûa]û^ùe Raûjefûf ù^ùjeê, ùcøfû^û @ûaêf Kfûc @ûRû\, iêaûh P¦â ùaûh I @ûPû~ðý ^ùe¦â ù\auê ù^A GK icòZòe MV^ KeûMfûö Gjò icòZò Zûe eòù_ûUð 28 @ùKÖûae 1937ùe KfòKZû @]ôùag^ùe ù_gþ Kfûö Gjò KcòUò Zû eòù_ûUðùe aù¦ cûZeõcþ Mûd^Kê @^òaû~ðýZûeê cêqò Keòaûe _âÉûa ù\fû Z[û Gjò MúZe ùKak \êA_\ _âûiwòK ùaûfò cZ ù\fûö Gjû_ùe 1950ùe _âak R^ic[ð^ iùZß aù¦ cûZecõKê RûZúd iwúZ eìù_ MâjY KeûMfû ^ûjó û bûeZúdcû^u _ûAñ aù¦ cûZeõcþ ùKak GK iwúZ ^êùjñ Gjû _ìaðRu cjû^ Pò«^e GK \gð^ û bûeZúdcûù^ bìcòKê cûZéZêfý i¹û^ \ò@«ò û aù¦ cûZecõùe cûZébìcòKê \gbìRû cûñ \ìMðû I mû^\ûdú^ò cûñ ieÊZúu ijòZ Zêk^û Keû~ûAQò û cûZégqòe @ûe]^û bûeZúd Pò«^e cìk I Gjû @ûc eûÁâe @û]ûeɸ û Ê]ú^Zû _ea©ðú icdùe ùbûUaýûu eûR^úZò _âbûaùe aù¦ cûZeõcþ Mûd^Kê aòùeû] Keû~ûCQòö ù~Cñ K…e ]ûcòðK Pú«ò]ûeû bûeZ aòbûR^ _ûAó \ûdú, ùijò Pò«û]ûeû \ßûeû _âbûaòZ GK ùMûÂòe ùbûU @ûgûùe @ù^K eûRù^÷ZòK \k aù¦ cûZeõcþKê aòùeû] Ke«òö Gjò aòùeû] bûeZúdu _ûAó GK @ûjßû^ @ûYòù\AQòö AõùeRcû^u \ßûeû ePû~ûA[ôaû hW~ªKê bûwò bûeZúd icûR ]ûcðòK @û]ûee eûR^úZòe C¡ðKê CVò eûÁâúd júZ _ûAñò aù¦ cûZeõcþKê _êYò [ùe i¹û^R^K iÚû^ùe @]ôÂòZ Keòaûö

Comments