_êYò @ûù_ûh @ûùfûP^û

_êYò @ûù_ûh @ûùfûP^û @ù~û¤û eûcR^à bìcò cûcfûùe iê_âòcùKûUð _êYò [ùe @ûù_ûh @ûùfûP^û i_lùe cZ ù\aû ij Gjò cûcfûe @ûC [ùe @ûù_ûh @ûùfûP^û _ûAñ iêù~ûM \ò@û~òaû CPòZþ Kò ^ûjó Zûjû C_ùe gêYûYò Keò eûd iõelòZ eLôQ«òö Gjò aòaû\úd _âiw C_ùe @ù^K [e @ù^K icdùe @ûùfûP^û ùjûAQòö @ûù_ûh @ûùfûP^û \ßûeû Kò«ê aòaû\e icû]û^ ùjûA_ûeò^ûjóö KûeY Gjò _âiw jò¦êcû^u @ûiÚû, aògßûi I ]cðúd bûa^û ij RWòZö @ù~û¤û Lâú._ì 1ijiâûŸeê jò¦êcû^u _ûAñ @ûiÚûe ùK¦â ùjûA ejòQòö ~êM ~êM]eò GVûùe jò¦êcûù^ _âbê gâúeûcu R^àiÚkú bûùa _ìRû Keò @ûiê[ôùfö ùZùa ùcûMfcû^u bûeZ @ûKâcY _ùe aûae(1526eê 1530)u gûi^ icdùe ùcûMf ùi^ûaûjò^úe @^ýZc ùi^û_Zò aûKò ZiKûŠò Ie` còe aûKò aûaeu ^òùŸðgKâùc 1528eê 1529 c]ýùe baý c¦òeKê bûwò GVûùe GK ciRò\þ ^òcðûY Keò[ôaûe HZòjûiòK, ùa÷mû^òK I _âûZÜZû©ßòK _âcûY còkòiûeòQòö _â[ùc 1611ùe AõùeR _eòaâûRK Ißòfòdûc `ò* Zûu HZòjûiòK a‰ð^ûùe \gðûA[ôùf ù~, aòaû\úd iÚû^ùe eûcP¦â (eûc P¦)u cjf aû Kýûùif aû c¦òe [ôfûö 1634ùe @^ýZc aâòUòg HZòjûiòK ù[ûcûi jeaU GùÆiûfò ùcùcûùeaêf ^ûcK HZòjûiòK _êÉKùe Kýûif @`þ eûcP¦â iμKðùe a‰ð^û Keò[ôùfö ùZùa 1672eê fûf \ûiu @a] aòkûiùe _â[c [e_ûAñ aòaû\úd iÚû^ùe Gc ciRò\þ iμKðùe CùfäL Keû~ûA[ôfûö 1717ùe eûR_êZ ùR÷g iòõ \ßòZúd aòaû\úd iÚû^ùe Pûeò_ùU [ôaû RcòKê KòYò ù^A[ôùfö 1766eê 1771 c]ýùe aòâUòg còg^ûeú ùRûùi`þ Uòù`^Ú ùjfe Zûu _êÉKùe \gðûAQ«ò ù~, JewùRa (1658-1707) eûcùKûU \êMðKê ]ßõi Keò[ôùf Gaõ GVûùe bMaû^ gâúeûcu c¦òeKê ^Á Keò\ò@û~ûA[ôfûö @^ýZc _âLýûZ HZòjûiòK `âû^iòiþ aêKû^û^þ 1810ùe Gjò iÚkKê _eò\gð^ Keò \gðûA[ôùf ù~, eûcùKûU \êMð ^êùjñ aeõ GK baý c¦òe [ôfû ~ûjûKê ]ßõi Keò ùcûMfcûù^ Gjûe ]ßõiûaùgh C_ùe cûUò M\ûA GjûKê Kê\ @ûKûee Keò Zû C_ùe GK M¸êR @ûKéZòe ciRò\þ ^òcðûY KeòQ«òö 1940 \gK _ìaðeê Gjò ciRò\þKê ciRò\þ G R^àiÚû^ Kêjû~ûC[ôfûö Gjû gâúeûcu R^àiÚû^ [ôaûeê R^à iÚû^ gŸ G[ôijòZ iõfMÜ ùjûA[ôfûö ùiùaVûeê ù~Cñ eûRÊ \ÉûaòR C_f² @Qò ùi[ôùe ùi÷\þ cêiû @ûiòKû^þu _âZò i¹û^ RYûA ùgLþ cj¹\ @RûcZ @fäú KûùKûeûA ^ûcú( 1811eê 1893 c]ýùe)gâúeûcu R^à iÚû^ùe ^òcðòZ ciþRò\ùe ùKjò _âû[ð^û Keê^[ôaûe CùfæL ejòQòö 1528ùe aûae @ù~û¤ûKê @ûiò[ôùf I GVûùe _âûd 1 i¯ûj @aiÚû^ Keò[ôùfö Gjò icdùe GVûùe [ôaû KòQò `Kúe Zûuê jò¦êiÚû^ C_ùe @ûKâcY Keò aòRdú ùjaû _ûAñ @ûgúaðû\ ù\aû ij jò¦êcû^u _ìRûyð^ûùe `ûUò _Wê[ôaû gâúeûcu R^à bìcòùe ^òcðòZ c¦òeKê bûwò GK ciRò\þ ^òcðûY KeòaûKê _eûcgð ù\A[ôùfö aûae jò¦êiÚû^ C_ùe @ûKâcY Keò i`k ùjaû _ùe Zûu _âZògîZò _ìeY _ûAñ Gbkò Kû~ðýKê iûKûe Keò[ôùfö ùZùa ciRò\þ ~òGaò ^òcðûY Keò[ûC, Zûjû aòaû\e _âiw ^êùjñö iμéq aòaû\úd iÚû^ùe GK baý jò¦êc¦òe [ôfûö Gjû ùjCQò Gjò aòaû\úd iÚû^e ^òeûU iZý AZòjûiö Gjò iZýKê ùKjò @ÊúKûe Keò_ûeòùa ^ûjóö aûRù_dúu ieKûe Gjò iZýe Cù^àûP^ _ûAñ _âZÜZû©ßòK MùahYû _ûAñ ^òùŸðg ù\A[ôùfö MùahYûeê f² \ÉûaòR Gjûe Pûlêi _âcûY \òGö @ûùceòKûe cjûKûg MùahYû iõiÚû GGi@ûAe MùahYûKê _éÁò KeòQòö ùZYê ùKøYiò GK cûcfûùe NUò~ûA[ôaû NUYû ùag cjZß_ì‰ð ùjûA[ôaûeê aòaû\úd iÚkùe jò¦êc¦òeKê bûwò GK Aifûcúd ÁâKPe ^òcðûY Keû~ûA[ôaû _âcûYòZ ùjûAQòö GjûKê ùKjò GWûA ù\A _ûeòùa ^ûjóö @ù~û¤ûe aòaû\úd iÚkúKê ùcûMfcûù^ \LfKê ù^A~òaû _ùe jò¦êcûù^ @ù^K [e ^òRe @ûeû]ýû ù\aZûu _aòZâ R^à _úVKê ~òaû _ûAñ I ùiVûùe _ê^ü _ìRûyð^û Keòaû _ûAñ C\ýc KeòQ«ò Gaõ GjûKê ù^A @ù^K [e aòaû\ cêŠ ùUKòQòö _ìaðeê Gbkò C\ýc @ù^K [e ùjûA[ôaûùaùk _â[c [e _ûAñ 1853ùe ^òùcûðjò @ûLWûe ùKùZK igÈ iû]ê aòaû\úd iÚkKê \Lf Keòù^A[ôùfö ùZùa iÚû^úd _âgûi^ G[ôùe jÉùl_ Keò 1855ùe Gjò _úVKê jò¦ê I cêifòcu c]ýùe 2 bûMùe aòbq Keòù\A[ôùfö Gjû _ùe 1883ùe jò¦êcûù^ Zûuê \ò@û~ûA[ôaû @*kùe eûcu c¦òe ^òcðûY _ûAñ C\ýc Kùfö Kò«ê _êYò _âgûi^ aûU IMûkòfû I @^êcZò ù\fû ^ûjóö cûcfû ùKûUðKê Mfûö 1885ùe jò¦ê iaRRþ _ŠòZ jeò Kòh^ iòõ _âgûi^ _leê @ûMZ @ûùa\^Kê LûeR Keòù\ùfö 1886ùe @ûjäûaû\þ jûAùKûUð c]ý G iõKâû«úd @_òfKê LûeR Keòù\ùfö Kò«ê c¦òe ^òcðûY _ûAñ c]ý @^êcZò ù\ùf ^ûjóö G[ôijòZ iÚòZûaiÚû aRûd eLôaûKê ^òùŸðg ù\ùfö cûcfûe icû]û^ _ûAñ ùiùZùaùk c]ý @ûù_ûh @ûùfûP^û KeòaûKê ùKûUð _eûcgð ù\A[ôùfö Kò«ê \g§ò _ùe \g§ò aòZòMfû @ûùfûP^ûe iê`k còkòfû ^ûjó Kò´û c¦òe ^òcðûY ùjûA_ûeòfû ^ûjóö Gjò NUYûe 63 ahð _ùe 1949 Wòùi´eùe ù]÷~ðýPêýZ ùjûA jò¦êcûù^ _âbê gâúeûc I cûZû iúZûu _âZòcì©òð aòaû\úd iÚkòùe Gaõ _ìRûyð^û @ûe¸ Keòù\ùfö ùjùf ieKûe G[ô_ûAñ @^êþcZò ù\ùf ^ûjó I iμéq @*kKê iòf Keò aòaû\úd Xÿû*ûùe Zûfû _KûA ù\ùfö ùiùaVûeê jò¦êcûù^ aòaû\úd Xÿû*ûùe gâúeûcu _ìRûyð^û _ûAñ @^êcZò \ûaò Keò iõLýû]ôK cûcfû ùKûUðùe \ûde KeòQ«òö @ù^K _~ðýûdùe @ûùfûP^û I _~ðýûùfûP^û ùjûAQòö Kò«ê Zûjûe ùKøYiò iê`k còkò^ûjóö ùghùe _êYò ùijò GKû iÚòZòe i¹êLú^ ùjaûKê _WòQòö jò¦êcû^u ù]÷~ðýPêýZò ù~ûMêñ aògßjò¦ê _eòh\ I @^ý jò¦ê iõMV^cû^ue i\iýcûù^ eûÁâ aýû_ú @ûù¦ûk^ Kùfö ùghùe ZKôûkú^ eûRúa Mû§ò ieKûe aòaû\úd Xÿû*ûe Zûfû ùLûfòaû ij ùiVûùe jò¦êcû^uê _ìRûyð^û _ûAñ @^êcZò ù\A[ôùfö Gjò Xÿû*ûKê bûwò GK baý c¦òe ^òcðûY _ûAñ jò¦êcûù^ \ûaò Keò @ûiê[ôùfö 1992 Wòùi´e 6 ZûeòLùe jò¦ê eûÁâaû\ú ~êaK, aògßjò¦ê _eòh\, gòaùi^û, aRew \k _âbéZòe i\iýcûù^ aòaû\úd Xÿû*ûKê bûwò \ò@«òö AifûcúK ùcøkaû\úcûù^ GjûKê aWÿ _âiw Keò C_iÚû_^ Ke«òö icMâ ù\gùe ^ò@ûñ Rùkö \wûùe _âûd 2jRûeeê @]ôK ùfûKu céZêý jêGö Kò«ê _ea©ðú icdùe Gbkò Cù©R^û _âicòZ jêGö 2003 ciòjûeê aûRù_dú ieKûeu @ûùa\^Kâùc @\ûfZu ^òùŸðg _ùe bûeZúd _âZÜZû©ßòK iùbð GVûùe L^^ Keò _âcûY iõMâj Ke«òö _âcûY còùk ù~, aòaû\úd Xÿû*û Zùk GK baý jò¦ê c¦òe [ôfûö c¦òeKê bûwò aòaû\úd Xÿû*û ^òcðòZ ùjûAQòö GGiþ@ûAe Gbkò Z[ý I _âcûYKê cêifòc iõMV^ @Mâûjý Ke«òö Kò«ê @ûjäûaû\ jûAùKûUð GGiþ@ûAe Z[ý I _âcûYKê MâjY Keò^ò@«òö aòaû\úd Xÿû*û bûwòaû icdùe ùK¦âùe _â]û^cªú [ôùf ÊMðZ _òbò ^eiòõj eûIö ùi _ìeû NUYûKâc ij @aMZ [ôùfö Zûueò ieKûe icdùe aòaû\úd Xÿû*û Pûeò_ùU _âûd 76 GKe Rcò ieKûeu \LfKê @ûiò[ôfûö aòaû\úd Xÿû*û cûZâ 15 gj aMð`êU Rcò C_ùe @aiÚòZ [ôfûö ùZùa Gjò Xÿû*û ù~Cñ Kê\ C_ùe ^òcðòZ ùjûA[ôfû @[ðûZþ ù~CñVûùe jò¦êc¦òeKê bûwò GK Kê\ iéÁò Keû~ûA[ôfû Zûjûe ùlZâ`k cûZâ 2.77GKe [ôfûö 1994ùe ^eiòõj eûI ieKûe ùNûhYû Keò[ôùf ù~, ~\ò aòaû\úd iÚû^ jò¦òêc¦òeKê bûwò ^òcðòZ ùjûA[ôaû RYû_Wòa ùZùa _ìeû @*k jò¦òêc¦òe ^òcðûY _ûAñ ù\A \ò@û~òaö Kò«ê Gjò _âZògêâZò ùKak _âZògîZò c]ýùe iúcòZ ejò~ûAQòö cûcfûKê @]ôK RUòk Keòaû _ûAñ cêifòc _l ùKûUðùe GKû]ôK cûcfû eêRê Keò Cbd ùKûUð Gaõ @_e_lKê aòbâû« KeòaûKê C\ýc KeòQ«òö ù~Cñ iÚû^ùe cêifcû^cûù^ [ùe ^cûR _Xÿò \ò@«ò Zûjû ciRò\þ ùjûA~ûG I Gjò ciRò\þ @ûC ùKùaùjùf @^ý KûjûKê jÉû«e Keû~ûA_ûeòa ^ûjó ùaûfò ~êqò \gðû«òö Gbkò ~êqò @\ûfZùe KûU LûGö GjûQWû Aifûce cìk_úV iûC\ò@ûeaùe @ù^K ciRò\þKê bûwò \ò@û~ûA eûÉû I @^ýû^ý aòKûgcìkK bò©òbìcò ^òcðòZ ùjaûe ^Ròe ejòQòö @[P @ûc ù\gùe KòQò cêifòc ùcøkaû\ú ^òRe Rò\þ ù~ûMêñ Gjò iciýûKê ùNûhûWò PûfòQ«òö @ù^K [e @ûùfûP^û _ûAñ C\ýc ùjûA aò`k ùjûAQòö 1990ùe ZKôûkú^ _â]û^cªú P¦âùgLe @ûù_ûh @ûùfûP^ùe iciýûe icû]û^ _ûAñ GK _ýûù^f MV^ Keò[ôùfö Gjò _ýûù^fe @ûe.Gi gcðû, WòG^ Sû, Gc @[e @fäú, iêeR ]û^þ _âcêL i\iý [ôùfö @ûùfûP^û ahð ahð ]eò Pûfòfûö Kò«ê KòQò iê`k còkòfû ^ûjñòö Gjò cûcfûùe @ûjäûaû\ jûAùKûUðu eûd @ûiòaû _ùe iê_âòcùKûUðùe @_òf Keû~ûAQòö Gjò cûcfû aòPûe]ô^ [ôaûùaùk @ù^K [e @ûù_ûh @ûùfûP^û _ûAñ C\ýc Keò aò`k ùjûAQòö ùZYê _êYò [ùe @ûùfûP^û ùjf ù~, iê`k còkòa Zûjû @ûgû Keòaû aé[ûö Gjû\ßûeû ùKak icd @ZòaûjòZ ùjaû iûe ùjaö