Rò^òh ùa÷mû^òKcû^u \ßûeû jó i¸a ùjûA _ûeêQòö
_âùZýKue ù\÷^¦ò^ Rúa^ùe aòmû^e bìcòKû @Zòa
MêeêZß_ì‰ðö \ê^ò@ûùe GcòZò ùKøYiò Rò^òh ^ûjó ù~Cñ[ôùe
Kò aòmû^e _âùdûM ùjûA ^ûjóö _âûd _âùZýK aÉêe
^òcðûYùe aòmû^e @ûagýKZû ejòQòö ùa÷mû^òK WÿKÖe
Kfûc ^òRe Kû~ðý \lZû ù~ûMêñ ùfûK _âòd eûÁâ_Zò
Gaõ ùl_YûÈe R^K @U«òö ^òRe iû]^û akùe
^ìZ^ aÉêe Cnûa^ Keò cYòhe @ûagýKZûKê _ìeY
Keòaû ijòZ ù\ge RûZòe ùMøea aXÿûCQ«òö ùicû^u
c¤ùe G. _ò. ùR. @a\êf Kfûcu @a\û^ @aòiàeYúdö
WÿKÖe Kûfûc bûeZe iêù~ûMý i«û^ö aògße ùgâ \g
RY ùl_YûÈ aòmû^úu bòZeê @^ýZcö
Kfûcþ 1931 ciòjû @ùKÖûae cûi 15 ZûeòLùe
Zûcòf^ûWêe _âiò¡ ùg÷a_úV eûùcgßecVûùe GK Meòa
_eòaûeùee R^à MâjY Keò[ôùfö Zûu _òZûu ^ûc
R^f @aêŸò^þ ceKdûeö ùi GK ciRò\e Acû^ [ôùfö
Zûue ùMûUòG Wÿwû c¤ [ôfûö ùi[ôùe ùi jò¦ê
Zú[ð~ûZâúcû^uê ]^gþùKûWÿòeê eûùcgßecþ I eûùcgßecþeê
]^gþùKûWÿò Kê ù^aû @ûYòaû Kû~ðý Keê[ôùfö Zûue
Zòù^ûUò ùRýÂ bâûZû Gaõ ùMûUòG aWÿ bCYú [ôùfö
Kfûcu Rúa^ ixhð _ì‰ð [ôfûö Nee @û[ôðK iciýû
ù~ûMêñ _òfûUò \ò^eê ù__e aòKòaû Kû~ðý Keê[ôùfö Zûu
_òZû RA^ûfûaê¡ò^þ Wÿwû aûjò _eòaûe MêRêeûY ùc<ûC
[ôùfö Zûu cûZû @ûiò@û¹û ]cð_âûY I @û\gð MéjòYúö
_òfûUò \ò^eê Kfûcu C_ùe Zûu _òZû I cûZûu _âbûa
_Wÿò[ôfûö Zûu _òZû ~[û[ð icdùe Kûfûcuê Gfòùc<eò
aò\ýûkdùe ^ûc ùfLûA[ôùfö ùiVûeê gòlû icû¯
_ùe eûc^û[_êec ÄßûUðR jûAÄêfùe @¤d^ Keò
C©ú^Ü ùjaû _ùe ZòeòPeû_fäúe ùi< ù~ûùg`
KùfRùe ^ûc ùfLûA _\û[ð aòmû^ùe aò.G.iò _ûiþ
Keò[ôùfö 1955 ciòjûùe cûWâi ù~ùZùaùk KùfR
_âùRKÖ Kûcùe KùfRe Wÿò^þ Zûu _âùRKÖKê ù\A @ûù\ø
i«êÁ ^ùjûò ]cK ù\A Kjòùf ~\ò Zò^ò \ò^ bòZùe
ù_âûRKÖ ùgh ^jêG Zûjû ùjùf Äfûeiò_ a¦ Keò
\ò@û~òaö ùZYê Kfûc Zò^ò \ò^ bòZùe _âùRKÖ Kûc
ùgh Keò[ôùfö G[ôùe Wÿò^þ ajêZ Lêiò ùjûA[ôùfö
cûWâûie Gcþ. @ûe.Uò Gùeû^UòKûf A¬ò^òdeòõùe
Wÿòù_äûcû jûif Kùfö AŠò@û^þ GAe ù`ûiðùe `ûAUe
_ûAfU ùjaû ^òcù« Zûue _âak @ûMâj [ôfûö Kò«ê
AŠò@û^þ GAe ù`ûið ù~ûMýZû ZûfòKûùe ^ac iÚû^ùe
[ôfûö ùi[ôùe ùKak @ûVUò _\aú Lûfò [ôaûeê Zûue
`ûAUe _ûAfU ùjaûe @ûgû cCkò ~ûA[ôfûö
1958 ciòjûùe jò¦êiÚû^ Gùeû^UòKèùe ùUâ^òõ
ù^A _âZòelû MùahYû aòKûg iõiÚû (DRDO)ùe aeòÂ
ùa÷mû^òK ijûdK bûùa ù~ûMù\A Kcðcd Rúa^ @ûe¸
Keò[ôùfö 1960 ciòjûùe AÁòPòdêU @`þ
ùUùKÜùfûRòeê GAe ùÆiþ A¬ò^òde WÿòMâú jûif _ùe
ùi (DRDO)ùe Gùeûù^UòKþ Wÿbfû`ùc< GÁKäiùc<
ùa÷mû^òK bûaùe ù~ûM ù\ùfö ùiVûùe Zûue
Kýûeò@e IbeKâûÁ WÿòRûA^eê @ûe¸ Keò[ôùfö ùiVûùe
ùi Kûc KeaûKê AzêK ^[ôùf KûeY ùiVûùe ùMûUòG
KûcKê aûe´ûe KeòaûKê _Wÿê[ôfûö ùiVûùe A^þùKûið
_ûKð KcòUòe ibû_Zò [ôùfö ùiVûùe ùi ùjûbeKâû`þUe
GK ù_âûùUþûUûAe aòKûg ^òcù« MV^ Keû~ûA[ôaû
GK lê\â ùMûÂúe ù^ZéZß ù^ùfö ùijò ùMûÂúu
ijûdZûe ùjûbeKâû`þU ~û^ Zò@ûeò Kùf ~ûjûKò _ûYòùe
RûjûR Vûeê @]ôK MZòùe ~ûA _ûùe Gaõ @ûagýK
ùjùf iÚk bûMùe c¤ MZò Keò_ûùeö a©ðcû^ Gjû
ZUelúaûjò^ú aýajûe KeêQ«òö ùijò icdùe _âZòelû
cªú bò. ùK. Ké¾ùc^^ _âZòelû cªú [ôùfö ùjûbeKâû`þ
~û^ùe _â[ùc ~ûZâú [ôùf Ké¾ùc^^þ Gaõ ^òùR Kfûcö
GjûKê Kfûc Pûk^û Keò[ôùfö Gjò ~û^ _âKÌ _âZò
Kûjûe \éÁò ejòf ^ûjó ùZYê @û«RðûZúd i`kZû jûifeê
Gjû a*ôZ ùjûA[ôfûö ùZYê Kûfûc bò.@ûe.Wÿò. G QûWÿò
1962 ciòjûùe Aùiâûùe [ôaû bûeZúd cjûKûg
MùahYû iõiÚûùe ù~ûM ù\ùfö aûwûùfûeùe bûeZúd
cjûKûg MùahYû iõiÚûùe ù~ûM ù\A bûeZúd cjûKûg
Kû~ðýKâce R^K aò^câ ieûbûAu iõÆgðùe @ûiò Kfûc
ùiVûùe @Ì\ò^ MZòaòmû^ I bòRûA^þ aòbûMùe Kû~ðý
Kùf 1963 ciòjûùe aòùgh _âgòlY ^òcù« ~êqeûÁâ
@ûùceòKûe cjûKûg iõiÚû ‘^ûiû’ùe ù~ûM ù\ùfö
^ûiûùe ‘Q’ cûi ejò ùiVûùe [ôaû iìlà ~ª_ûZò gévkòZ
Kû~ðýKâc, ^òcòðZ ùZ÷kPòZâ Gaõ 1784 ciòjûe Uò_ê
iêfZû^ aòâUòg ùi^ûaûjò^ú C_ùe eùKU iûjû~ýùe
ùaûcû ahðY Keò[ôaû PòZâ @ûKhðYúd ù`ûUPòZâ ù\Lô
@ûP´òZ ùjùfö bûeZ ù`eòaû _ùe ùKeke
[ôeêa^«_êecþ ^òKUa©ðú [ê´ûVûùe cjûKûg CZþùl_Y
~û^ \kùe ù~ûM ù\A[ôùfö GVûùe ejò aûdêcŠk
_eúlû ^òcù« iûCŠòw eùKU aòKûg Kùfö Gjò eùKU
bì_éÂeê _âûd 350 Kòcò CyKê CVò_ûùeö Zû_ùe ùi ~[ûgúNâ
cjûKûg CZþùl_Y ~û^ Giþ. Gfþ. bò-3 e _âKÌ ^òùŸðgK
ùjûAMùfö Gjò ~û^UòKê bûeZe KéZòâc C_Mâj ùeûjòYúKê
1980 ciòjû RêfûA cûiùe i`kZûe cjûKûgKê _VûA
@aiÚû_òZ Keò[ôùfö
ùiVûeê _ê^½ 1982 ciòjûùe Wÿò.@ûe.Wÿò.I.e ^òùŸðgK
bûaùe ù~ûM ù\ùfö jûA\âûaû\e _âZòelû MùahY ùK¦âùe
[ôaû _eúlûMûeûe \ûdòZß ù^fû _ùe _âZòelû aòbûM ^òcù«
C^ÜZ MùahYû @ûe¸ Keò[ôùfö ZKôûkò^ _âZòelû cªú @ûe
ùbuUecYþ I _âZòelû cªúu ùa÷mû^òK _eûcgð\ûZû bò.Giþ.
@eêYûPkcþ G \êùjñ bûeZKê ùMûUòG ùl_YûÈ gqò iμ^Ü
ù\gùe _eòYZ Keòaû ^òcù« Kfûcu ^Kþiû Zò@ûeò KeòaûKê
Kjò[ôùfö ^òùŸðgK [ôaû icdùe ÊZª awkûùe aòkûi_ì‰ð
bûaùe ^ ejò _eúlûMûe ùciùe [ôaû GK ùQûUò@û Méjùe
\gahð ejò ùiVûùe _âZòelû ùl_YûÈ WÿòRûA^þ I ^Kiû
^òcðûY Kû~ðý @ûe¸ Keò[ôùfö ùZYê Kfûc \gahð bòZùe
aòbò^Ü CùŸgý eLô aòbò^Ü \ìeMûcú ùl_YûÈe aòKûg Keû~òaû
^òcù« iÚòe ùjfûö Gjûe iõ_ì‰ð \ûdòZß Kfûcu C_ùe
^ýÉ [ôfûö Gjò icdùe ieKûeú I ùaieKûeú ùlZâùe
ùKûWÿòGeê @]ôK iõiÚû G[ôùe RWÿòZ [ôùfö Gjò iõiÚû Gaõ
Kfûcu @¤lZûùe _ûù*ûUò ùl_YûÈ ùjfûö bìcòeê bìcòKê
^òùl_òZ _é[ôaú 1988, Uýûu aòùeû]ú ‘^ûM’ 1990,
bìcòeê @ûKûgKê ^òùl_òZ \ìeMûcú Zòâgìk 1985, @Ì \ìeMûcú
‘@ûKûg’ 1990 Gaõ c¤c \ìeMûcú aûfòÁò^þ ùl_YûÈ
‘@MÜò’ 1989ö _âKÌ Kû~ðý @ûe¸ Keòaû icdùe Kfûcu
@¤lZûùe @]ù_<û ùa÷VK Zû_ùe aòbò^Ü _âKÌ ùa÷mû^òKu
ij @ûùfûP^û Pûùfö _âgûi^e ùKøYiò KcðPûeú @^ê_iÚòZ
ejòùf c¤ @^ý icùÉ ùijò Kû~ðý ùijò \ò^ jó ùgh
KeòaûKê _Wê[ôfûö @Käû« _eògâc ùKûVe iû]^û ù~ûMêñ Gjû
Kûfûcu ~[û[ð icdùe ùl_YûÈ _âKÌ Kû~ðý ùgh ùjûA[ôaû
ù~ûMêñ _âKÌùe Kû~ðý Keò[ôaû icÉ aýqò Kfûcu _âgõiû
Keê[ôùf û bûeZ bkò GK gû«ò_âòd ù\g ùjûA KûjóKò ùl_YûÈ
^òcðûY KeêQò ùaûfò Kfûcuê _Peû ~òaûeê ùi C©e ù\A
Kjòùf - ù\ge _âZòelû ùjCQò @ûce K©ðaýö ù\g akgûkú
ùjùf icùÉ i¹û^ \ò@«òö GYê @ûcKê gqògûkú ùjaûKê
_Wÿòaö
Kfûc _é[ôaúùe ùl_YûÈ aòKûge i`kZû ^òcù«
‘bûeZúd ùl_YûÈ cû^a’ ^ûcùe aòùaPòZ ùjùfö
ùl_YûÈ Kû~ðýKâc ^òcù« Kûfûc jûA\âûaû\ùe GK
@Zýû]ê^òK MùahYûMûe _âZòÂû Keò[ôùfö Kfûc 1992
ciòjûùe \òfäúùe _âZòelû cªúu ùa÷mû^òK _eûcgð\ûZû
bûaùe ù~ûM ù\ùfö Zû_ùe \òfäúùe Wÿò.@ûe.Wÿò.I.e cêLý
bûaùe _âZòelû _âKÌùe ù~ûM ù\ùfö ùi[ô c¤ùe ~ê¡
Uýûu @Rêð^, jûfêKû ~ê¡ aòcû^ @^ýZc _âKÌ cêLý ùa÷mû^òK
_eûcgð \ûZû Wÿü. Kfûc bûeZùe MùahYûMûeùe ùl_YûÈ
^òcðûY Keò ùMøea aXÿûAQ«òö ùZYê ùi bûeZe RùY
iêù~ûMý i«û^ö
eûRiÚû^ ù_ûLeû^þ Vûùe 1998ùe ùjûA[ôaû bûeZe
\ßòZúd _ecûYê _eúlûùe @^^ý bìcòKû ejò[ôfûö ùgâ _ecûYê
ùa÷mû^òK bûaùe _eòPòZ ùjùfö ^òRÊ Kcð KêgkZû ^òcù«
bûeZe ùgâ ùaiûceòK icÜû^ ‘bûeZ e^ô’ C_û]ô 1997
ciòjûùe _ûA[ôùfö 1981 ciòjûùe bûeZ ieKûe Zûuê
_\àbìhY I 1990 ciòjûùe ‘_\àaòbìhY’ C_û]ôùe bìhA[
Keò[ôùfö icMâ aògßùe Wÿü. Kûfûcuê icùÉ RûY«òö aòmû^
MùahYû ùlZâùe ^òRe _ûe\gòðZû ù\LûA aògß \eaûeùe
@MÜò ùl_YûÈe R^K bûùa _eòPòZö ùi bûeZúd RûZòe
aòmû^ GKûùWÿûcú I bûeZ ùRýûZòaòð\úd ùiûiûAUòe ibý
[ôùfö iû]ûeY ùfûKcû^uê Kc Lyðùe ÊûiÚý ùiaû ù~ûMûA
ù\a Mâûcû*kcû^uùe PòKòiôûùiaû _â\û^ Keòaû, Wÿûqe I
ùa÷hdòK mû^ùKøgk KûeòMeu c¤ùe iõ_Kð aXÿûAaû
^òcù« 2008ùe Zûu ~êqeûÁâ @ûùceòKû ùjûbe _\K
_â\û^ Keû~ûA[ôfûö eûÁâ_Zò ùjaû _ìaðeê Kfûc @ù^K aògß
aò\ýûkdeê i¹û^R^K WÿKÖùeUþ @` iûA^è C_û]ô _ûAQ«òö
eûÁâ_Zò ùjaû _ùe ùi ùKøYiò aògß aò\ýûkdeê i¹û^ R^K
WÿKÖùeUþ C_û]ô MâjY KeòaûKê c^û Keò ù\A[ôùfö ^òRe
ùa÷mû^òK KéZò ^òcù« Wÿü.aúùe^þ eûd _êeÄûe, aòmû^ I
_â~êq aò\ýû ^òcù« _âKûg aûiò^þ _êeÄûe, RûZúd ù^ùjeê
_êeÄûe I @û~ðýb… _êeÄûe _ûA[ôùfö bûeZ ieKûe Zûuê
Kýûaòù^U cªúe cû^ýZû ù\ùfö
ù~Cñ bqòù~ûMú icÉ Kcð _ecûcôûu Vûùe @_ðY Keò I @ûiqò ZýûM Keò Kcð Kùe, aûfûRú ^ûdK
ùi Rkùe _\à_Zâ _eò ùi _û_ùe fò¯ jêG ^ûjóö
NDAe @ûcªY Kâùc 2002ùe bûeZe
eûÁâ_Zò _\ _ûAñ cù^û^òZ ùjùfö Zû_ùe Kfûc
eûRù^÷ZòK ùlZâùe ù~ûM ù\ùf ö Êû]ú^ bûeZ
ahðe Kûfûc GKû\gZc eûÁâ_Zòö 2002 ciòjû
RêfûA 18 ZûeòLùe eûÁâ_Zò bûùa ^òaðûPòZ ùjùf
Gaõ RêfûA 25 ZûeòLùe bûeZùe eûÁâ_Zò bûùa
g_[ MâjY Kùfö eûÁâ_Zò ùjaû _ùe bûeZe
C^ÜZò iKûùg _ûù*ûUò flý _ìeY Keòaû ^òcù«
@jej ùPÁû Keò[ôùf ö Lû\ýgiý Gaõ aò\êýZ
gqò C_ôû\^ aé¡ò gòlû aýaiÚûe C^ÜZò, iûcMòâK
aòKûg ^òcù« iìP^û I _â~êqò aò\ýûe C_ù~ûM,
Z[û _âZòelû _ecûYê Z[û cjûKûg _â~êqò aò\ýûe
\îZ @MâMZò _ûAñ @û_âûY C\ýc Keò[ôùfö Zûue
^òÂû_e C\ýc Gaõ @Käû« _eògâc ù~ûMêñ aògß
c¤ùe bûeZ GK gqògûkú eûÁâùe _eòYZ
ùjûA_ûeò[ôfûö
ù\ge baòhýZ ^ûMeòKcû^u _âZò Zûue
ajêZ ùiÜj @û\e ejò[ôfûö _òfûcûù^ Zûuê gâ¡ûùe
iûe, @uf ùaûfò WÿûKê[ôùfö _ŠòZ ù^ùjeêu
_ùe @^ý ùKøYiò eûÁâ_Zò QûZâQûZâúcû^uê GùZ
_âbûaòZ Keò^[ôùfö eûÁâ_Zò bûaùe Kûfûc ^òRe
iaê @bò^¦^ I gêùbzû aû©ðû ^òùR ùfLê[ôùf I
Êûle Keê[ôùfö eûÁâ_Zò [ôaû icdùe c¤
@^ýcû^u ijòZ ùi ù`ûU CVûAaû _ûAñ KûjûeòKê
c^û Keê^[ôùfö Kûfûc eûùcgßecþ ~ûA[ôaû
icdùe QûZâQûZâúcû^u ijòZ aWÿ bûA I ^òR
aûiiÚû^ `ùUû CVûA[ôùfö G[ôeê @^êùcd ùi
ùKùa c¤ Kûjû @ûMùe aWÿ ùfûKò ù\LûA
ùjC^[ôùf Kò´û Zûue ùKøYiò @jõKûe ^[ôfûö
RùY a\û^ý aýqò bûaùe c¤ Zûue _âiiÚò
ejòQò Kûfûc eûÁâ_Zò ùjaû _ùe RûYòùf ùi
a*ô[ôaû _~ðý« eûÁâ_Zòu icÉ Lyð ieKûe aj^
Ke«ò Gjû RûYòaû _ùe Kfûc Zûue icÉ iμKð
ÊfòLôZ ùKùZK _êÉKMêWÿòKe edûfUò ißúd _âZòÂòZ
PURA (Providing Urban Amenities Rural Areas)
^ûcK iõiÚûKê \û^ Keò ù\A[ôùfö ~ûjûKò
\û^gúkZûe _eòPd \òGö
Bgße aògßûiú, iek I iû]ûeY cYòhUòG
Kfûcö iað\û cYòh RûZòe bf _û@û«òö ùi Kj«ò
- “G iéÁòùe iâÁû ùjCQ«ò Bgße, @ûùc icùÉ
Zûue i«û^ö @ûce RûZò ùMûUòG Zûjû ùjCQò
cYòh RûZòö” RûZò-]cð-a‰ð, ]^ú-Meòa,
^òaðòùghùe icùÉ icû^ KòG KûjûVûeê aWÿ ^êùjñ
ùKjò KûjûVûeê ^úP ^êùjñö cYòh RûZò ùMûUòG
Zûjû ùjf cYòh RûZòö ùi _âZò cYòhe K[ûKê
aêS«ò, c^e K[ûKê RûYò _ûe«ò, \êüLú \eò\âcû^u
iûjû~ý, ijù~ûM Ke«òö _âùZýKu K[ûKê aêS«ò
I gêY«òö \êüLú ù\÷^u \êüL ù\Lô _ûe«ò ^ûjóö
\êüL \eò\âcû^u iûjû~ý Ke«òö ùZYê Kfûcuê
‘cû^a RûZòe R^^ûdK’ ùaûfò Kêjû~ûGö bûeZKê
_âMZògúk eûÁâùe _eòYZ Keòaû, Meòa \êüLôu
ùiaû, Mâûce C^ÜZò, _âùZýK cYòhKê bf _ûAaû
_âbéZò C©c ^ûMeòK K©ðaý, KeòaûKê iað\û _i¦
Ke«òö Gjò iaê jó Zûu C©c flýö Gjò flýùe
@jej fûMò[û«òö RùY ùfLK bûaùe c¤ Zûu
_âiò¡ ejòQòö Zûue @ûcôRúa^ú Wing of Fire (@MÜò
ùWÿYû) Ignited Minds, 2020 - A Visim of the New
millenium, The Luminous sparks, Mission India,
Children ask Kalam, Inspiring thoughts _âbéZò
_êÉK ùfL Zûu aòmZûe _eòPd ù\AQ«òö
eûÁâ_Zò _\eê @aie ù^aû _ùe ùKùZK
gòlû^êÂû^ ijòZ RWÿòZ ejòùfö @ù^K
gòlû^êÂû^ùe @ùa÷Z^úK _eò\gðK, @¤û_K
bûaùe Kû~ðý KeòQ«òö gòlû^êÂû^MêWÿòKùe ùi
QûZâQûZâúcû^uê iað\û Kjê[ôùf ö “iß_Ü ù\L iß_ÜKê
iû[ðK KeòaûKê KVò^ _âdûi Rûeò eLö” _âZò\ò^
Zûue _òâd QûZâQûZâúcû^uê ^úZògòlû _â\û^
Keê[ôùfö Kfûc cZùe Ê_Ü ùidû ^êùjñ ~ûjû
@û_Y ùgûAaû _ùe ù\L«ò, Ê_Ü ZûjûKê Kêjû~ûG
~ûjû @û_Yuê ùgûAaûKê ù\A^[ûGö Gjò_eò
2015 RêfûA 27 ZûeòL @_eûjÜ i 5.15cò
icdùe 84 ahð adiùe gòfõ @ûA@ûAUòùe
QûZâQûZâúcû^uê gòlû, ^úZògòlû C\þùaû]^ ù\aû
icdùe _é[ôaúaûiúuê ùgûK iûMeùe biûA ù\A
jé\NûZùe Ajfúkû i´eY Keò[ôùfö
aûÉaùe Kfûc ùl_YûÈ R^K, ù~ûR^àû
c^òhú, Bgße aògßûiú, a\û^ý aýqò, QûZâa›kû,
iek Êbûa, aòPlY aê¡ò, @^ûaòk ùiÜj ù~ûMêñ
ùKak bûeZùe KûjóKò icMâ aògßùe ùagþ
_eòPòZö
_âùZýKue ù\÷^¦ò^ Rúa^ùe aòmû^e bìcòKû @Zòa
MêeêZß_ì‰ðö \ê^ò@ûùe GcòZò ùKøYiò Rò^òh ^ûjó ù~Cñ[ôùe
Kò aòmû^e _âùdûM ùjûA ^ûjóö _âûd _âùZýK aÉêe
^òcðûYùe aòmû^e @ûagýKZû ejòQòö ùa÷mû^òK WÿKÖe
Kfûc ^òRe Kû~ðý \lZû ù~ûMêñ ùfûK _âòd eûÁâ_Zò
Gaõ ùl_YûÈe R^K @U«òö ^òRe iû]^û akùe
^ìZ^ aÉêe Cnûa^ Keò cYòhe @ûagýKZûKê _ìeY
Keòaû ijòZ ù\ge RûZòe ùMøea aXÿûCQ«òö ùicû^u
c¤ùe G. _ò. ùR. @a\êf Kfûcu @a\û^ @aòiàeYúdö
WÿKÖe Kûfûc bûeZe iêù~ûMý i«û^ö aògße ùgâ \g
RY ùl_YûÈ aòmû^úu bòZeê @^ýZcö
Kfûcþ 1931 ciòjû @ùKÖûae cûi 15 ZûeòLùe
Zûcòf^ûWêe _âiò¡ ùg÷a_úV eûùcgßecVûùe GK Meòa
_eòaûeùee R^à MâjY Keò[ôùfö Zûu _òZûu ^ûc
R^f @aêŸò^þ ceKdûeö ùi GK ciRò\e Acû^ [ôùfö
Zûue ùMûUòG Wÿwû c¤ [ôfûö ùi[ôùe ùi jò¦ê
Zú[ð~ûZâúcû^uê ]^gþùKûWÿòeê eûùcgßecþ I eûùcgßecþeê
]^gþùKûWÿò Kê ù^aû @ûYòaû Kû~ðý Keê[ôùfö Zûue
Zòù^ûUò ùRýÂ bâûZû Gaõ ùMûUòG aWÿ bCYú [ôùfö
Kfûcu Rúa^ ixhð _ì‰ð [ôfûö Nee @û[ôðK iciýû
ù~ûMêñ _òfûUò \ò^eê ù__e aòKòaû Kû~ðý Keê[ôùfö Zûu
_òZû RA^ûfûaê¡ò^þ Wÿwû aûjò _eòaûe MêRêeûY ùc<ûC
[ôùfö Zûu cûZû @ûiò@û¹û ]cð_âûY I @û\gð MéjòYúö
_òfûUò \ò^eê Kfûcu C_ùe Zûu _òZû I cûZûu _âbûa
_Wÿò[ôfûö Zûu _òZû ~[û[ð icdùe Kûfûcuê Gfòùc<eò
aò\ýûkdùe ^ûc ùfLûA[ôùfö ùiVûeê gòlû icû¯
_ùe eûc^û[_êec ÄßûUðR jûAÄêfùe @¤d^ Keò
C©ú^Ü ùjaû _ùe ZòeòPeû_fäúe ùi< ù~ûùg`
KùfRùe ^ûc ùfLûA _\û[ð aòmû^ùe aò.G.iò _ûiþ
Keò[ôùfö 1955 ciòjûùe cûWâi ù~ùZùaùk KùfR
_âùRKÖ Kûcùe KùfRe Wÿò^þ Zûu _âùRKÖKê ù\A @ûù\ø
i«êÁ ^ùjûò ]cK ù\A Kjòùf ~\ò Zò^ò \ò^ bòZùe
ù_âûRKÖ ùgh ^jêG Zûjû ùjùf Äfûeiò_ a¦ Keò
\ò@û~òaö ùZYê Kfûc Zò^ò \ò^ bòZùe _âùRKÖ Kûc
ùgh Keò[ôùfö G[ôùe Wÿò^þ ajêZ Lêiò ùjûA[ôùfö
cûWâûie Gcþ. @ûe.Uò Gùeû^UòKûf A¬ò^òdeòõùe
Wÿòù_äûcû jûif Kùfö AŠò@û^þ GAe ù`ûiðùe `ûAUe
_ûAfU ùjaû ^òcù« Zûue _âak @ûMâj [ôfûö Kò«ê
AŠò@û^þ GAe ù`ûið ù~ûMýZû ZûfòKûùe ^ac iÚû^ùe
[ôfûö ùi[ôùe ùKak @ûVUò _\aú Lûfò [ôaûeê Zûue
`ûAUe _ûAfU ùjaûe @ûgû cCkò ~ûA[ôfûö
1958 ciòjûùe jò¦êiÚû^ Gùeû^UòKèùe ùUâ^òõ
ù^A _âZòelû MùahYû aòKûg iõiÚû (DRDO)ùe aeòÂ
ùa÷mû^òK ijûdK bûùa ù~ûMù\A Kcðcd Rúa^ @ûe¸
Keò[ôùfö 1960 ciòjûùe AÁòPòdêU @`þ
ùUùKÜùfûRòeê GAe ùÆiþ A¬ò^òde WÿòMâú jûif _ùe
ùi (DRDO)ùe Gùeûù^UòKþ Wÿbfû`ùc< GÁKäiùc<
ùa÷mû^òK bûaùe ù~ûM ù\ùfö ùiVûùe Zûue
Kýûeò@e IbeKâûÁ WÿòRûA^eê @ûe¸ Keò[ôùfö ùiVûùe
ùi Kûc KeaûKê AzêK ^[ôùf KûeY ùiVûùe ùMûUòG
KûcKê aûe´ûe KeòaûKê _Wÿê[ôfûö ùiVûùe A^þùKûið
_ûKð KcòUòe ibû_Zò [ôùfö ùiVûùe ùi ùjûbeKâû`þUe
GK ù_âûùUþûUûAe aòKûg ^òcù« MV^ Keû~ûA[ôaû
GK lê\â ùMûÂúe ù^ZéZß ù^ùfö ùijò ùMûÂúu
ijûdZûe ùjûbeKâû`þU ~û^ Zò@ûeò Kùf ~ûjûKò _ûYòùe
RûjûR Vûeê @]ôK MZòùe ~ûA _ûùe Gaõ @ûagýK
ùjùf iÚk bûMùe c¤ MZò Keò_ûùeö a©ðcû^ Gjû
ZUelúaûjò^ú aýajûe KeêQ«òö ùijò icdùe _âZòelû
cªú bò. ùK. Ké¾ùc^^ _âZòelû cªú [ôùfö ùjûbeKâû`þ
~û^ùe _â[ùc ~ûZâú [ôùf Ké¾ùc^^þ Gaõ ^òùR Kfûcö
GjûKê Kfûc Pûk^û Keò[ôùfö Gjò ~û^ _âKÌ _âZò
Kûjûe \éÁò ejòf ^ûjó ùZYê @û«RðûZúd i`kZû jûifeê
Gjû a*ôZ ùjûA[ôfûö ùZYê Kûfûc bò.@ûe.Wÿò. G QûWÿò
1962 ciòjûùe Aùiâûùe [ôaû bûeZúd cjûKûg
MùahYû iõiÚûùe ù~ûM ù\ùfö aûwûùfûeùe bûeZúd
cjûKûg MùahYû iõiÚûùe ù~ûM ù\A bûeZúd cjûKûg
Kû~ðýKâce R^K aò^câ ieûbûAu iõÆgðùe @ûiò Kfûc
ùiVûùe @Ì\ò^ MZòaòmû^ I bòRûA^þ aòbûMùe Kû~ðý
Kùf 1963 ciòjûùe aòùgh _âgòlY ^òcù« ~êqeûÁâ
@ûùceòKûe cjûKûg iõiÚû ‘^ûiû’ùe ù~ûM ù\ùfö
^ûiûùe ‘Q’ cûi ejò ùiVûùe [ôaû iìlà ~ª_ûZò gévkòZ
Kû~ðýKâc, ^òcòðZ ùZ÷kPòZâ Gaõ 1784 ciòjûe Uò_ê
iêfZû^ aòâUòg ùi^ûaûjò^ú C_ùe eùKU iûjû~ýùe
ùaûcû ahðY Keò[ôaû PòZâ @ûKhðYúd ù`ûUPòZâ ù\Lô
@ûP´òZ ùjùfö bûeZ ù`eòaû _ùe ùKeke
[ôeêa^«_êecþ ^òKUa©ðú [ê´ûVûùe cjûKûg CZþùl_Y
~û^ \kùe ù~ûM ù\A[ôùfö GVûùe ejò aûdêcŠk
_eúlû ^òcù« iûCŠòw eùKU aòKûg Kùfö Gjò eùKU
bì_éÂeê _âûd 350 Kòcò CyKê CVò_ûùeö Zû_ùe ùi ~[ûgúNâ
cjûKûg CZþùl_Y ~û^ Giþ. Gfþ. bò-3 e _âKÌ ^òùŸðgK
ùjûAMùfö Gjò ~û^UòKê bûeZe KéZòâc C_Mâj ùeûjòYúKê
1980 ciòjû RêfûA cûiùe i`kZûe cjûKûgKê _VûA
@aiÚû_òZ Keò[ôùfö
ùiVûeê _ê^½ 1982 ciòjûùe Wÿò.@ûe.Wÿò.I.e ^òùŸðgK
bûaùe ù~ûM ù\ùfö jûA\âûaû\e _âZòelû MùahY ùK¦âùe
[ôaû _eúlûMûeûe \ûdòZß ù^fû _ùe _âZòelû aòbûM ^òcù«
C^ÜZ MùahYû @ûe¸ Keò[ôùfö ZKôûkò^ _âZòelû cªú @ûe
ùbuUecYþ I _âZòelû cªúu ùa÷mû^òK _eûcgð\ûZû bò.Giþ.
@eêYûPkcþ G \êùjñ bûeZKê ùMûUòG ùl_YûÈ gqò iμ^Ü
ù\gùe _eòYZ Keòaû ^òcù« Kfûcu ^Kþiû Zò@ûeò KeòaûKê
Kjò[ôùfö ^òùŸðgK [ôaû icdùe ÊZª awkûùe aòkûi_ì‰ð
bûaùe ^ ejò _eúlûMûe ùciùe [ôaû GK ùQûUò@û Méjùe
\gahð ejò ùiVûùe _âZòelû ùl_YûÈ WÿòRûA^þ I ^Kiû
^òcðûY Kû~ðý @ûe¸ Keò[ôùfö ùZYê Kfûc \gahð bòZùe
aòbò^Ü CùŸgý eLô aòbò^Ü \ìeMûcú ùl_YûÈe aòKûg Keû~òaû
^òcù« iÚòe ùjfûö Gjûe iõ_ì‰ð \ûdòZß Kfûcu C_ùe
^ýÉ [ôfûö Gjò icdùe ieKûeú I ùaieKûeú ùlZâùe
ùKûWÿòGeê @]ôK iõiÚû G[ôùe RWÿòZ [ôùfö Gjò iõiÚû Gaõ
Kfûcu @¤lZûùe _ûù*ûUò ùl_YûÈ ùjfûö bìcòeê bìcòKê
^òùl_òZ _é[ôaú 1988, Uýûu aòùeû]ú ‘^ûM’ 1990,
bìcòeê @ûKûgKê ^òùl_òZ \ìeMûcú Zòâgìk 1985, @Ì \ìeMûcú
‘@ûKûg’ 1990 Gaõ c¤c \ìeMûcú aûfòÁò^þ ùl_YûÈ
‘@MÜò’ 1989ö _âKÌ Kû~ðý @ûe¸ Keòaû icdùe Kfûcu
@¤lZûùe @]ù_<û ùa÷VK Zû_ùe aòbò^Ü _âKÌ ùa÷mû^òKu
ij @ûùfûP^û Pûùfö _âgûi^e ùKøYiò KcðPûeú @^ê_iÚòZ
ejòùf c¤ @^ý icùÉ ùijò Kû~ðý ùijò \ò^ jó ùgh
KeòaûKê _Wê[ôfûö @Käû« _eògâc ùKûVe iû]^û ù~ûMêñ Gjû
Kûfûcu ~[û[ð icdùe ùl_YûÈ _âKÌ Kû~ðý ùgh ùjûA[ôaû
ù~ûMêñ _âKÌùe Kû~ðý Keò[ôaû icÉ aýqò Kfûcu _âgõiû
Keê[ôùf û bûeZ bkò GK gû«ò_âòd ù\g ùjûA KûjóKò ùl_YûÈ
^òcðûY KeêQò ùaûfò Kfûcuê _Peû ~òaûeê ùi C©e ù\A
Kjòùf - ù\ge _âZòelû ùjCQò @ûce K©ðaýö ù\g akgûkú
ùjùf icùÉ i¹û^ \ò@«òö GYê @ûcKê gqògûkú ùjaûKê
_Wÿòaö
Kfûc _é[ôaúùe ùl_YûÈ aòKûge i`kZû ^òcù«
‘bûeZúd ùl_YûÈ cû^a’ ^ûcùe aòùaPòZ ùjùfö
ùl_YûÈ Kû~ðýKâc ^òcù« Kûfûc jûA\âûaû\ùe GK
@Zýû]ê^òK MùahYûMûe _âZòÂû Keò[ôùfö Kfûc 1992
ciòjûùe \òfäúùe _âZòelû cªúu ùa÷mû^òK _eûcgð\ûZû
bûaùe ù~ûM ù\ùfö Zû_ùe \òfäúùe Wÿò.@ûe.Wÿò.I.e cêLý
bûaùe _âZòelû _âKÌùe ù~ûM ù\ùfö ùi[ô c¤ùe ~ê¡
Uýûu @Rêð^, jûfêKû ~ê¡ aòcû^ @^ýZc _âKÌ cêLý ùa÷mû^òK
_eûcgð \ûZû Wÿü. Kfûc bûeZùe MùahYûMûeùe ùl_YûÈ
^òcðûY Keò ùMøea aXÿûAQ«òö ùZYê ùi bûeZe RùY
iêù~ûMý i«û^ö
eûRiÚû^ ù_ûLeû^þ Vûùe 1998ùe ùjûA[ôaû bûeZe
\ßòZúd _ecûYê _eúlûùe @^^ý bìcòKû ejò[ôfûö ùgâ _ecûYê
ùa÷mû^òK bûaùe _eòPòZ ùjùfö ^òRÊ Kcð KêgkZû ^òcù«
bûeZe ùgâ ùaiûceòK icÜû^ ‘bûeZ e^ô’ C_û]ô 1997
ciòjûùe _ûA[ôùfö 1981 ciòjûùe bûeZ ieKûe Zûuê
_\àbìhY I 1990 ciòjûùe ‘_\àaòbìhY’ C_û]ôùe bìhA[
Keò[ôùfö icMâ aògßùe Wÿü. Kûfûcuê icùÉ RûY«òö aòmû^
MùahYû ùlZâùe ^òRe _ûe\gòðZû ù\LûA aògß \eaûeùe
@MÜò ùl_YûÈe R^K bûùa _eòPòZö ùi bûeZúd RûZòe
aòmû^ GKûùWÿûcú I bûeZ ùRýûZòaòð\úd ùiûiûAUòe ibý
[ôùfö iû]ûeY ùfûKcû^uê Kc Lyðùe ÊûiÚý ùiaû ù~ûMûA
ù\a Mâûcû*kcû^uùe PòKòiôûùiaû _â\û^ Keòaû, Wÿûqe I
ùa÷hdòK mû^ùKøgk KûeòMeu c¤ùe iõ_Kð aXÿûAaû
^òcù« 2008ùe Zûu ~êqeûÁâ @ûùceòKû ùjûbe _\K
_â\û^ Keû~ûA[ôfûö eûÁâ_Zò ùjaû _ìaðeê Kfûc @ù^K aògß
aò\ýûkdeê i¹û^R^K WÿKÖùeUþ @` iûA^è C_û]ô _ûAQ«òö
eûÁâ_Zò ùjaû _ùe ùi ùKøYiò aògß aò\ýûkdeê i¹û^ R^K
WÿKÖùeUþ C_û]ô MâjY KeòaûKê c^û Keò ù\A[ôùfö ^òRe
ùa÷mû^òK KéZò ^òcù« Wÿü.aúùe^þ eûd _êeÄûe, aòmû^ I
_â~êq aò\ýû ^òcù« _âKûg aûiò^þ _êeÄûe, RûZúd ù^ùjeê
_êeÄûe I @û~ðýb… _êeÄûe _ûA[ôùfö bûeZ ieKûe Zûuê
Kýûaòù^U cªúe cû^ýZû ù\ùfö
ù~Cñ bqòù~ûMú icÉ Kcð _ecûcôûu Vûùe @_ðY Keò I @ûiqò ZýûM Keò Kcð Kùe, aûfûRú ^ûdK
ùi Rkùe _\à_Zâ _eò ùi _û_ùe fò¯ jêG ^ûjóö
NDAe @ûcªY Kâùc 2002ùe bûeZe
eûÁâ_Zò _\ _ûAñ cù^û^òZ ùjùfö Zû_ùe Kfûc
eûRù^÷ZòK ùlZâùe ù~ûM ù\ùf ö Êû]ú^ bûeZ
ahðe Kûfûc GKû\gZc eûÁâ_Zòö 2002 ciòjû
RêfûA 18 ZûeòLùe eûÁâ_Zò bûùa ^òaðûPòZ ùjùf
Gaõ RêfûA 25 ZûeòLùe bûeZùe eûÁâ_Zò bûùa
g_[ MâjY Kùfö eûÁâ_Zò ùjaû _ùe bûeZe
C^ÜZò iKûùg _ûù*ûUò flý _ìeY Keòaû ^òcù«
@jej ùPÁû Keò[ôùf ö Lû\ýgiý Gaõ aò\êýZ
gqò C_ôû\^ aé¡ò gòlû aýaiÚûe C^ÜZò, iûcMòâK
aòKûg ^òcù« iìP^û I _â~êqò aò\ýûe C_ù~ûM,
Z[û _âZòelû _ecûYê Z[û cjûKûg _â~êqò aò\ýûe
\îZ @MâMZò _ûAñ @û_âûY C\ýc Keò[ôùfö Zûue
^òÂû_e C\ýc Gaõ @Käû« _eògâc ù~ûMêñ aògß
c¤ùe bûeZ GK gqògûkú eûÁâùe _eòYZ
ùjûA_ûeò[ôfûö
ù\ge baòhýZ ^ûMeòKcû^u _âZò Zûue
ajêZ ùiÜj @û\e ejò[ôfûö _òfûcûù^ Zûuê gâ¡ûùe
iûe, @uf ùaûfò WÿûKê[ôùfö _ŠòZ ù^ùjeêu
_ùe @^ý ùKøYiò eûÁâ_Zò QûZâQûZâúcû^uê GùZ
_âbûaòZ Keò^[ôùfö eûÁâ_Zò bûaùe Kûfûc ^òRe
iaê @bò^¦^ I gêùbzû aû©ðû ^òùR ùfLê[ôùf I
Êûle Keê[ôùfö eûÁâ_Zò [ôaû icdùe c¤
@^ýcû^u ijòZ ùi ù`ûU CVûAaû _ûAñ KûjûeòKê
c^û Keê^[ôùfö Kûfûc eûùcgßecþ ~ûA[ôaû
icdùe QûZâQûZâúcû^u ijòZ aWÿ bûA I ^òR
aûiiÚû^ `ùUû CVûA[ôùfö G[ôeê @^êùcd ùi
ùKùa c¤ Kûjû @ûMùe aWÿ ùfûKò ù\LûA
ùjC^[ôùf Kò´û Zûue ùKøYiò @jõKûe ^[ôfûö
RùY a\û^ý aýqò bûaùe c¤ Zûue _âiiÚò
ejòQò Kûfûc eûÁâ_Zò ùjaû _ùe RûYòùf ùi
a*ô[ôaû _~ðý« eûÁâ_Zòu icÉ Lyð ieKûe aj^
Ke«ò Gjû RûYòaû _ùe Kfûc Zûue icÉ iμKð
ÊfòLôZ ùKùZK _êÉKMêWÿòKe edûfUò ißúd _âZòÂòZ
PURA (Providing Urban Amenities Rural Areas)
^ûcK iõiÚûKê \û^ Keò ù\A[ôùfö ~ûjûKò
\û^gúkZûe _eòPd \òGö
Bgße aògßûiú, iek I iû]ûeY cYòhUòG
Kfûcö iað\û cYòh RûZòe bf _û@û«òö ùi Kj«ò
- “G iéÁòùe iâÁû ùjCQ«ò Bgße, @ûùc icùÉ
Zûue i«û^ö @ûce RûZò ùMûUòG Zûjû ùjCQò
cYòh RûZòö” RûZò-]cð-a‰ð, ]^ú-Meòa,
^òaðòùghùe icùÉ icû^ KòG KûjûVûeê aWÿ ^êùjñ
ùKjò KûjûVûeê ^úP ^êùjñö cYòh RûZò ùMûUòG
Zûjû ùjf cYòh RûZòö ùi _âZò cYòhe K[ûKê
aêS«ò, c^e K[ûKê RûYò _ûe«ò, \êüLú \eò\âcû^u
iûjû~ý, ijù~ûM Ke«òö _âùZýKu K[ûKê aêS«ò
I gêY«òö \êüLú ù\÷^u \êüL ù\Lô _ûe«ò ^ûjóö
\êüL \eò\âcû^u iûjû~ý Ke«òö ùZYê Kfûcuê
‘cû^a RûZòe R^^ûdK’ ùaûfò Kêjû~ûGö bûeZKê
_âMZògúk eûÁâùe _eòYZ Keòaû, Meòa \êüLôu
ùiaû, Mâûce C^ÜZò, _âùZýK cYòhKê bf _ûAaû
_âbéZò C©c ^ûMeòK K©ðaý, KeòaûKê iað\û _i¦
Ke«òö Gjò iaê jó Zûu C©c flýö Gjò flýùe
@jej fûMò[û«òö RùY ùfLK bûaùe c¤ Zûu
_âiò¡ ejòQòö Zûue @ûcôRúa^ú Wing of Fire (@MÜò
ùWÿYû) Ignited Minds, 2020 - A Visim of the New
millenium, The Luminous sparks, Mission India,
Children ask Kalam, Inspiring thoughts _âbéZò
_êÉK ùfL Zûu aòmZûe _eòPd ù\AQ«òö
eûÁâ_Zò _\eê @aie ù^aû _ùe ùKùZK
gòlû^êÂû^ ijòZ RWÿòZ ejòùfö @ù^K
gòlû^êÂû^ùe @ùa÷Z^úK _eò\gðK, @¤û_K
bûaùe Kû~ðý KeòQ«òö gòlû^êÂû^MêWÿòKùe ùi
QûZâQûZâúcû^uê iað\û Kjê[ôùf ö “iß_Ü ù\L iß_ÜKê
iû[ðK KeòaûKê KVò^ _âdûi Rûeò eLö” _âZò\ò^
Zûue _òâd QûZâQûZâúcû^uê ^úZògòlû _â\û^
Keê[ôùfö Kfûc cZùe Ê_Ü ùidû ^êùjñ ~ûjû
@û_Y ùgûAaû _ùe ù\L«ò, Ê_Ü ZûjûKê Kêjû~ûG
~ûjû @û_Yuê ùgûAaûKê ù\A^[ûGö Gjò_eò
2015 RêfûA 27 ZûeòL @_eûjÜ i 5.15cò
icdùe 84 ahð adiùe gòfõ @ûA@ûAUòùe
QûZâQûZâúcû^uê gòlû, ^úZògòlû C\þùaû]^ ù\aû
icdùe _é[ôaúaûiúuê ùgûK iûMeùe biûA ù\A
jé\NûZùe Ajfúkû i´eY Keò[ôùfö
aûÉaùe Kfûc ùl_YûÈ R^K, ù~ûR^àû
c^òhú, Bgße aògßûiú, a\û^ý aýqò, QûZâa›kû,
iek Êbûa, aòPlY aê¡ò, @^ûaòk ùiÜj ù~ûMêñ
ùKak bûeZùe KûjóKò icMâ aògßùe ùagþ
_eòPòZö
Comments
Post a Comment