^iòeêŸò^þu cZòbâc

afòCW PkyòZâ RMZe RùY RYûgêYû _êeêLû @bòù^Zû ùjCQ«ò ^iòeêŸò^þ gûjûö ùi 1970 \gKeê PkyòZâùe @bò^d Keò@ûiêQ«òö ùQûUaWÿ gZû]ôK PkyòZâùe ùi @bò^d KeòQ«òö Zûu @bò^d ù~ZòKò ^òLêY Zûue aýqòZß c]ý ùiZòKò cûRðòZ I iek ùjûA[ôa ùaûfò GK ]ûeYû [ôfûö ^iòeêŸò^þ PkyòZâ RMZ ijòZ RWòZ [ôùf c]ý icûRaû\ú _ûUðò ijòZ Zûu N^òÂZû ejò@ûiòQòö G_eòKò cêfûdc iòõju ù_÷ZéK Mâûcùe @ûùdûRòZ ùjC[ôaû Kû~ðýKâcùe Zûuê @ù^K [e ù\LôaûKê còkòQòö RùY aê¡Rúaú bûùa Zûuê ùfûKcûù^ i¹û^ Ke«òö Kò«ê ^òKUùe ^iòeêŸò^þ ùiûiò@ûf MYcû]ýcùe 2Uò aòaû\úd c«aý ù\A ^òR iµKðùe ù\gaûiúu ^òKUùe ù~Cñ ]ûeYû iéÁò KeòQ«ò Zûjû @Zý« f{ûR^Kö _â[c Uò®Yúùe ùi bûeZúd KâòùKU \ke @]ô^ûdK Z[û ùKûUò ùKûUò ~êa bûeZúdu jé\Ʀ^ iûRò[ôaû aòeûU ùKûjfòu iµKðùe K\~ðý c«aý ù\ùfö ùKûjfòu @ûPeY @Zý« Leû_ ùi Maðú, @jõKûeú ùaûfò \gðûAùfö Gjû _Qùe c]ý GK KûeY [ôfûö VòKþ Gjûe KòQò \ò^ _ìaðeê ùKûjfòu UßòUe @ûKûC<ùe RùY _âgõiK ùfLô[ôùf ù~, bûeZúd ùLkûkúcûù^ bf ^êjñ«òö Gjûe Raûaùe ùKûjfò ùfLô[ôùf ~ûjûuê bûeZúd ùLkûkú bf fûMê^ûjûñ«ò ùicûù^ _ûKòÉû^ ~ûA_ûe«òö GVûùe ùKûjfò _ûKòÉû^ iµðKùe CùfæL Keòaûeê Gjû ^iòeêŸò^þuê aû]ô[ôfûö RùY cêifòc ùjûA[ôaûeê _ûKòÉû^ iµKðùe [ôaû Zûu \êaðkZû ÆÁ aûeòùjûA_Wò[ôfûö ^iòeêŸò^þu Gjò aòaû\úd c«aýKê ù^A aòaû\ [cò ^[ôaûùaùk ùi _êYò GK Uò®Yú ù\A ù\gKê f{òZ KeòQ«òö ùi \gðûAQ«ò ù~, Zûu _òfûG GVûùe ^òRKê @iêelòZ cYêQ«òö iûcû^ý MûBKê jZýû Keòaûeê cêifcû^cû^uê cûeò \ò@û~ûCQòö ^iòeêŸò^þu Gjò c«aý 3 ahð Zùk @cúe Lûñ^þu \ßûeû \ò@û~ûA[ôaû Uò®Yúe @aòKk ^Kfö @cúe c]ý ^òRKê I ^òR _eòaûeKê bûeZùe @iêelòZ cYê[ôaû \gðûA[ôùfö Kûgàúe C_Z¥Kûùe _ŠòZ I aê¡òRúaúuê MYjZ¥û Keû~ûA[ôfûö ùiùZùaùk ù\ge Z[ûK[ôZ gòlûaòZ¨cûù^ Pê_¨ ejò[ôùf û KkaêMðúu jZ¥ûKê jò¦ê \lòY_^Úú hWÿ~ªe @ûL¥û \ò@ûMfû û cûZâ @ûZuaû\ú ù~ùZùaùk cê´Aùe aòùÇûeY bò@ûAùf ùiùZùaùk KêjûMfû @ûZuaû\e ]cð^ûjó Kò ew ^ûjóö Gbkò @ûùl_cìkK @bò~û^ùe hWÿ~ª I cZfae ÆÁQû_ ù\Lû~ûA[ûG û ùfLôKû Zi¨fòcû ^i¨eò^¨u C_ùe ù~ùZùaùk ùcøkaû\úu @ûKâcY ùjfû I Zûuê Rae\É ù_âi¨Käaeê aûjûe Keò\ò@ûMfû ùiùZùaùk ùfLKcûù^ KûjóKò Pê_¨ ejò[ôùf ? iõMúZ ^òù\ðgK G.@ûe.ejcû^ Gaõ cRò\¨ cRò\¨ PkyòZâe ^òù\ðgKu KY×ùeû] _ûAñ ùjûA[ôaû C\¥cùaùk ^iòeêþŸò^u bkò aê¡òRúaúcûù^ _ûUò ùLûfò ^[ôùf û Reêeú _eòiÚòZòe Zciûz^Ü icdùe Gbkò @ù^K aê¡òRúaú Pê_¨ ejòaûKê ùgâdÄe cYò[ôùfö _âcêL i´û\_Zâe KY×ùeû] icdùe Gbkò @ù^K aê¡òRúaú iaêK[û VòK¨VûK¨ PûfòQò ùaûfò Kjòaû ij Reêeú _eòiÚòZòe RdMû^ Keò[ôùf û ù~ùZùaùk aeò aòPûe_Zòuê Cù_lû Keò K^òÂcû^uê _ù\û^ÜZò \ò@ûMfû Gaõ aòPûe_ûkòKûe Êû]ú^Zû j^^ ùjfû ùiùZùaùk Gcûù^ _ûUò ùLûfò^[ôùf û aòùeû]ú\ke ù^Zûcû^uê ùRfùe eLôaû ij RùY a¥qòe Êû[ð _ûAñ i´ò]û^e iõùgû]^ Keû~òaûùaùk Gjò ùfûKcûù^ Giaê Kûce ^òea ic[ðK [ôùf û ù~ùZùaùk jRûejRûe ùfûKuê ak_ìaðK Lûiê KeûMfû Gjò ùfûKcûù^ ZêŠ ùLûfò^[ôùf û 1984ùe c¤ gòL MYjZ¥û icdùe Gjò aê¡òRúaúu c¤eê @ù^K Pê_¨ [ôùf û GK aòeûU aeMQ Ukò _Wÿòùf cûUò \êfêKò CùV ùaûfò c«a¥ ù\A KõùMâi ù^ZécŠkú ùiùZùaùk Gjò MYjZ¥ûKê ~[û[ð @ûL¥û ù\A[ôùf û Reêeú @aiÚû Rûeò bûeZúd i´ò]û^ I ù\ge R^Zûu ùcøkòK @]ôKûe C_ùe GK Kïe @ûKâcY [ôfû û Gjûe aòùeû] Keò ùijò icdùe ^iòeêŸò^u bkò KkûKûe I aê¡òRúaú cêjñ ùLûfò ^[ôùf û Gùa aò ùKekùe @ûeGi¨Gi¨, Gaòbò_ò I @^¥û^¥ aòùR_ò Kcðúu C_ùe aûc_^Úú, cûKèðaû\úcûù^ \c^fúkû PkûAQ«òö Kò«ê Kûjó ^iòeêŸò^u bkò ùKjò aò ùi[ô ù^A KòQò Kjê ^ûjû«ò ? iêaò]û iêù~ûM ù\Lô ^iòeêŸò^þu bkò ùifòaòâUòcûù^ GùZ ZkKê Liò~òùa ùaûfò @ûgû Keû~ûG ^ûjóö bûeZe R^iû]ûeY aê¡òcû^ û @ûùc \éXÿ ^ò½òZ ù~ ùicûù^ Gjò Bhðû_eûdY @bò~û^e CùŸg¥ VòK¨ bûùa aêSò_ûeòùa Gaõ ù\g Gjûe VòKYû Raûa ù\a û ùiûiò@ûf còWò@ûùe Gbkò @bò~û^ Keê[ôaû aê¡òRúaú I iõLýûfNêu _ûAñ ùMûeê MûB Zûu _ûAñ AZe _gê ùjûA_ûe«òö Z[ûK[ôZ aê¡òRúaú, aûc_^Úú, ]cð^òeù_l \ke ù^Zû I cêifcû^cû^u _ûAñ Lû\ý ùjûA_ûùeö Kò«ê gùj ùKûUò jò¦êu _ûAñ ùMûeê ùjCQò _aòZâ ùMûcûZûö Aifûce iéÁò cûZâ 1200 ahð Zùk ùjûAQòö Kò«ê bûeZ ahðe iµé¡, iõÄéZò, _eµeû, Rúa^ùg÷kú I i^ûZ^ ]cð ùKCñ @^û\ò Kûkeê ejò@ûiòQòö bûeZ ahð ùjCQò gâúeûc I gâúKé¾u bìcòö GVûùe ùMû-cûZûe _ìRû Keû~ûGö ùMû-cûZûe lúe cYòh _òŠùe Rúa^ i*ûe Kùeö ùZYê ùMûeê @ûc _ûAñ cûZû i\égö ùMûcêZâ I ùMûaeKê c]ý GVûùe _aòZâ cYû~ûGö ùMû-cûZû @ûce ]cð, iõÄéZò, _eµeû, Rúa^ùg÷kú I ù\÷^¦ò^ Rúa^eGK @aòùz\ý @õMö ùMû-cûZû aò^û bûeZ ahð I Gjûe iõÄéZò AZòjûi iaê @]êeûö jò¦êcû^u bûa^û ijòZ ùMû-cûZûe Mbúe iµKð ejòQòö PûhVûeê @ûe¸ Keò gûkMâûc I gòafòwKê _ìRû _ûAñ ùMûcûZûe @ûagýKZû _ùWö ùZYê ùMû-cûZû iµKðùe ^iòeêŸò^þu bkò aê¡òRúaúcûù^ Uò®Yú ù\aûùaùk gùj ùKûUò jò¦êcû^ue ]cðúd bûa^ûKê ]ýû^ùe eLôaû CPòZþö bûeZ ahð iaê ]cðe ùfûKcû^uê @û_YûA ù^AQòö ù~ùZùaùk aògßùe @^ý ùKøYiò ]cð ^[ôfû ùiùZùakê jò¦ê ]cð @jòõiû I _aòZâ Rúa^ùg÷kúe aû©ðû ù\A@ûiòQòö Gjò KûeYeê ùKùaùjùf jò¦êcûù^ @^ý ùKøYiò ]cðûaf´úu ]cð bûa^ûKê @û* @ûiòfû bkò Kû~ðý aû @ûPeY _â\gð^ Ke«ò ^ûjóö ~\òI @^ý iµâ\ûde ùfûKcûù^ aûe´ûe jò¦êc¦òe C_ùe @ûKâcY Keòaû, jò¦êcû^uê ]cðû«eY Keòaû, jò¦ê ù\aûù\aúu QaòKê KêiôòZ Keò c\ ùaûZf, @«üaÈ I ùRûZû P_fùe fûMûAù\A aòaû\ iéÁò Keòaûe ^Ròe ejòQòö cêifcû^cû^u _ìaðeê _ûiðú I Ajê\úcûù^ c]ý bûeZKê @ûiò[ôùfö ùicû^uê ùiùZùake gûiKcûù^ ùMûUòG i©ð eLô[ôùf ù~, ùMûeê jZýû Keû~ûA _ûeòa ^ûjóö ùicûù^ c]ý jò¦êcû^u ]cð bûa^ûKê i¹û^ ù\aû ij G ù\gKê @û_YûAù^AQ«òö ùZYê ùicû^u ijòZ ùKùaùjùf aòù\ßh iéÁò jêG ^ûjóö Kò«ê jò¦êcû^u ]cðúd bûa^ûKê @Yù\Lû Keò icûRùe @gû«ò iéÁò Kfûbkò c«aý ù\C[ôaû ^iòeêŸò^þu bkò aýqò _âKéZùe @ûc icûR I ù\g _ûAñ @aû*ôZ aýqòö ùicûù^ _ùeûlùe \wû _ûAñ CiKûCQ«òö ]cðúd @ijò¾êZû ùijò cû^u aqaý I Uò®Yúùe _âZò`kòZ ùjCQòö ùicû^u c«aý ù\gKê a\þ^ûc KeêQòö Gbkò Z[ûK[ôZ aê¡òRúaúcûù^ ù\ge jòZ Pûjûñ«ò ^ûjóö ~\ò ùicûù^ icûRùe gû«ò, i\þbûa I ùiøjûŸý_ì‰ð aûZûaeY Pûjêñ[ûù« ùZùa @ijò¾ê Uò®Yú ^ù\A aeõ Rúùa \dû I jò¦êcû^u ]cð bûa^ûKê i¹û^ ù\aûbkò c«aý I _eûcgð ù\A_ûeò[ûù«ö Gjû ^Keò GK ^òŸðòÁ iµâ\ûde ùfûKcû^u c]ýùe @ijò¾ê, @iêelòZ bûa^û iéÁò Keòaû _ûAñ jú^ C\ýc Keê[ôaû ù\LôaûKê còkêQòö Gbkò aò_{^K aòPûe]ûeû ù\gKê aò_~ð¥dKê ùVfòù\aö ]ûcòðK ew ù\A eûR^úZò Keòaû a¦ ùjCö KòQò K[òZ ]cð^òeù_laû\ú Gbkò NUYûùe iõLýûfNê @ûKâcYe gòKûe ùjC[ôaûeê GjûKê ]cð ij ù~ûWêQ«ò û ù~Cñ cûù^ Gbkò KeêQ«ò ùicûù^ c¤ bêfò ~òaû CPòZ ^êùjñ ù~, Gbkò NUYû _Qùe ]cð jó cìk KûeY û ]ûcòðK @û]ûee Gbkò jú^ eûR^úZòe aò_{^K aòPûe]ûeû ù\gKê aò_~ð¥dKê ùVfòù\aö ùMû jZýû \ßûeû jò¦êcû^u ]cð bûa^û Kòbkò fêY×òZ ùjCQò Zûjû ù~ùZ Kjòùf c¤ Kc ùja û Gjû _Qùe iõLýûfNê ZêÁúKeYKê ù_âû›ûjòZ Keò@ûiò[ôaû KõùMâi jñò \ûdú û RûZòe R^K cjûcôûMû§ò Zûu _ZâòKû ‘^aRúa^’e ù`aé@ûeú 25,1925 iõLýûùe ùfLô[ôùf ‘ùMûelûe _âgÜ ÊeûRý _âgÜVûeê @]ôK MêeêZß_ì‰ð’ö ùfûKcû^ý ZòfK, c\^ ùcûj^ cûfaý, ùMû_ûkKé¾ ùMûùLf _âcêL ùNûhYû Keò[ôùf ÊeûRý còkòaû cûZâùK ùMû jZýû Zêe« a¦ Keò \ò@û~òa; Kò«ê Zûjû ùjfû ^ûjóö 1966 ciòjû ^ùb´e cûiùe \òfäú iõi\ ba^Vûùe ùMûjZýû aòùeû]ùe ùMûbqcû^ue RûZò]cð ^òaðòùghùe GK i¹òk^ú ùjûA ùMûiêelû \ûaò Keû~ûA[ôfûö @^ýcû^u c]ýùe _êeúe gueûPû~ðý 73 \ò^ @^g^ Keò[ôùfö ùLû\ cjûZàûMû§ò bûeZùe ùMû-jZýû ^òhò¡ ùjaû Pûjñê[ôùf û Kò«ê KõùMâi Zûueò ^ûcùe eûR^úZò Keê[ôùf ùjñ ùMû-jZýûKê ù_âû›ûjòZ Keò@ûiòQò û _ìaðeê dê_òG ieKûe icdùe ùMû jZýû I _òu eòbfêýi^ ù~ûMêñ ù~Cñ iciýû iéÁò ùjûAQò Zûjûe C_Pûe GùZ gúNâ ùja ^ûjó û ù\gaûiú RûZò, ]cð ^òaòðùghùe icùÉ ùMûeê jZýû aòùeû]ùe ÊeCù©ûk^ Keòaû CPòZ û ùMûiêelû @ûA^ùe ejò[ôaû aýaiÚûKê i¹û^ RYûA icÉu i¹Zò bò©òùe ùMûiêelû _ûAñ ic_òðZ ùjaû @ûagýKö ùZùa jêGZ bòWZª bkò \êÃcð NU«û ^ûjó û KûeY ùMûUòG MûB ù~CñVò aò jZýû KeûMMùf Zûjû iaê jò¦êuê aû]êQò û ùZYê ùicû^u c¤ùe ]ùcðû^àû\ iéÁò jê@«û ^ûjó û G