i{^ Kêcûeu \Šûù\g _ùe

i{^ Kêcûeu \Šûù\g _ùe 1984 ciòjû ^ùb´e 1eê 4ZûeòL _~ý« \òfäúùe aûi Keê[ôaû ^òeúj gòL cû^u C_ùe ù~Cñ aùaðûùeûPòZ @ûKâcY ùjûA[ôfû ZûjûKê ù~ùZ ^ò¦û Kùf c¤ Kcþ ùjaö ZZþKûkú^ _â]û^cªú A¦òeû Mû§úuê Zûue MêeêR^ gòL @welK aW ^òcðc bûùa jZýû Keò[ôùfö Kêjû~ûCQò Gjò \êA RY gòLcû^ue @Zý« _aòZâ iÚû^ @céZiee ʉð c¦òe _eòieùe iÚòZ @KûkùZLZþ bòZùe ùi^ûaûjò^úe _âùag KûeYeê @Zý« lê² [ôùfö iàeYù~ûMý ù~ ùi icdùe LfòÉû^ú ù^Zû bòŠeIßûfû bûeZahðeê gòLcû^u _ûAñ GK ÊZª ù\g LfòÉû^e \ûaòù^A _¬ûaùe gòLcû^u bòZùe ù\g aòùeû]ùe Gaõ jò¦êcû^u aòùeû]ùe GK NéYû Gaõ jòõiûe aûZaeY iéÁò Keò[ôfûö ^òRe iêelû _ûAñ ùi Gjò @KfZLZþ _eòieùe @ûgâd ù^A[ôaûeê ZûKê Gaõ Zû’e ijù~ûMú LfòÉû^ú ic[ðK @ûZuaû\úcû^uê ]eòaû _ûAñ ʉð c¦òe bòZùe ùi^û _âùag Keò[ôfûö Kò«ê Êûbòcû^ú gòL icûR GjûKê ^òR aòùeû]ùe GK @_cû^ Gaõ ]ûcðòK \éÁòeê @lcYúd @_eû] ùaûfò MâjY Keòù^A[ôfûö ùcûUûùcûUò bûùa Gjò KûeYeê gòL icûR @ûjZ ùjûA[ôfûö Gjûe _âZòKâòdû ùjCQò \êA RY _â]û^cªúu @welK @Zý« @bûa^úd Xwùe Zûuê jZýû Keòaiòfûö @ûM_Q ùjûA NUò[ôaû Gjò \êAUò NUYû _ùe ~ûjû NUòfû Zûjû icMâ AZòjûie GK @^ýZc Kkucd @¤ûd ùjûAejòMfûö A¦òeûu jZýûKûeú \êA RY gòL iµâ\ûde ùjûA[ôaûeê icMâ gòL icûRKê Zûu jZýûKûeúu _ûAñ \ûdú Keò _ea©ðú _â]û^cªú Z[û A¦òeûu _êZâ eûRòa Mû§úu @Zý« N^ò ijù~ûMú KõùMâi ù^Zû i{^ Kêcûe RM\òg UûAUfe Gaõ Kck ^û[ A¦òeûu jZýûe _âZòùgû] ù^aû _ûAñ C©ýq ùfûKuê CiêKûAùfö `kùe _âZòKâòdûgúk ùjûA Gcû^u ic[ðKcûù^ \òfäúùe ejê[ôaû jRûe jRûe gòL _eòaûe C_ùe @ûKâcY Keòù\ùfö Gjò gòLcû^uê jZýû Keòaû ij ùicû^u iµ©ò fêU Keòaû ùijò icûRe ~êaZúcû^u _âZò @i\ûPeY Keòaû Gaõ ùghùe ùicû^u Nùe ^ò@ûñ fMûAù\A ùijò ^ò@ûñùe céZ aýqòcû^uê `òwòù\aû bkò RN^ý KûŠ \úNð 4 \ò^ ]eò Pûfòfûö \òfäú ù\Lûù\Lô ù\ge @^ý ijeKê c¤ Gjò \wû _âiûeòZ ùjûA[ôfûö Gjò \wûKê ^òdªY Keòaû _ûAñ _âûgûi^òK Éeùe ùKøYiò C\ýc KeûMfû ^ûjóö \òfäúùe [ôaû ù_ûfòi, @^ýû^ý ^òeû_©ûelú, ùi^û, G_eòKò \cKk aûjò^úKê c¤ aûeûUeê aûjeKê aûjeòaûKê @^êcZò \ò@ûMfû ^ûjóö AZòjûie Kkû @leùe GjûKê gòL \wû bûùa ^ûcòZ Keû~ûC[ôaûùaùk ùKjò ùKjò GjûKê ‘^eiõjûe’e @ûLýû ù\AQ«òö Gjò \wûKê Lûfò ù~ CiêKû~ûA[ôfû Zû ^êùjñ, aeõ Gjûe _âZòKâòdûùe Kêjû~ûA[ôfû “ùMûUòG aW aUaél C_êWòMfû _ùe Gjû Pûeò_ûLùe [ôaû lê\â aélMêWòK c¤ @ûù_ @ûù_ C_êWò~û@û«ò”ö Gjû Kjò[ôùf ZZþKûkú^ _â]û^cªú eûRúa Mû§úö 34 ahð _ùe NUò[ôaû Gjò aaðeKûŠùe ù~Cñcûù^ céZêýaeY Keò[ôùf Gaõ ù~Cñcû^u aò_êk ]^iµ©ò fêU Keû~ûA[ôfû ùicû^u @ûZàúdùiûR^cûù^ Gjû aòùeû]ùe aòbò^Ü ùKûU KùPeò I [û^ûe \ßûeiÚ ùjûA[ôùfö _â[c KòQò ahð ùicû^u Gjò @bòù~ûM_ZâKê MâjY jó KeûMfû ^ûjó aû ù`ùeAù^aû _ûAñ ùiûc^u C_ùe Pû_ _âùdûM KeûMfûö ù~Cñcûù^ Gjû Kùf ^ûjó ùicû^u aòeê¡ùe ^û^û_âKûe cò[ýû @bòù~ûM @Yû~ûA ùicû^uê ahð ahð ]eò jAeûY jeKZ KeûMfûö ahð ahð ]eò Gjò KkuòZ ‘^eiõjûe’e jZýûeû cûù^ eûRù^÷ZòK iõelYùe Lûfò ù~ ùLûfû @ûKûgùe aêfòùf Zû’ ^êùjñ Gcû^u c¤eê @ù^Kuê iûõi\, aò]ûdK, Kù_ðûùeUe, cªú _âbéZò _êeÄûe c¤ còkòfûö Giaê GK ^òŸòðÁ eûRù^÷ZòK \ke Aiûeûùe ùjC[ôaûe @bòù~ûM cò[ýû ^[ôfûö icd a\kòfû, eûR^úZò KW ùfCUûAfûö ù\ge gûi^ ùWûeú KõùMâi jûZeê Liò~ûA aòùeû]ôcû^u jûZKê @ûiòfûö Gjò \wû _òWòZ gòL iµâ\ûde eûRù^÷ZòK ic[ðK @Kûkú \k _¬ûa ij ùK¦âùe c¤ aòùeû]ô \kcû^u ij cògò gûi^ lcZûKê @ûiòfûö Gjû_ùe aòbò^Ü @\ûfZùe a¦ _Wò[ôaû jRûe jRûe iõLýK gòL \wû iµKðòZ `ûAf ùLûfûMfûö ù~ùjZê @]ôKûõg cûcfûùe G`@ûA@ûe _ea©ðú Z\« aû ùKøYiò Kû~ðý ùjûA^[ôfû, ùZYê cìfeê iaêKòQò @ûe¸ ùjaû KûeYeê GjûC_ùe aòPûe Keò eûd ù\aû _ûAñ @\ûfZuê c¤ @ûjêeò KòQò ahð icd fûMòMfûö Gjò _âKâòdû c¤ùe ùiûcaûe \ò^ cû^ýae \òfäú jûAùKûUðu GK LŠ_òV 5 RY gòLu jZýû iµKðòZ GK cûcfûùe aòPûe Keò aeò KõùMâi ù^Zû _ìaðZ^ iûõi\ i{^ Kêcûeuê Gjò \wû _ûAñ ùfûKcû^uê CiêKûA[ôaû @bòù~ûMùe ù\ûhú iûaýÉ Keò[ôùfö Z\þ^êiûùe i{^ Kêcûeu ij @^ý Zò^ò RYuê @ûRúa^ Kûeû\Šù\g Gaõ @^ý \êA RYuê 10 ahð Keò igâc Kûeû\Šûù\g gêYûAQ«òö Gjû ij @ûi«û 31 ZûeòL c¤ùe ùKûUðùe @ûZà ic_ðY Keòaû _ûAñ eûd ù\AQ«òö Gjû RYû_Wòaû _ùe ùKûUð _eòieùe eêŠ ùjûA[ôaû gj gj _òWúZ gòL _eòaûeu cêjñùe @û^¦ ùLkò~ûA[ôfûö Gjò cûcfûùe _òWúZû Riaúe ùKøe ù~ Kò ùKûUðùe aòPûe icdùe i{^ Kêcûeuê PòjÜU Keòaû ij ùi @^ý \wûKûeúcû^uê Zûu _eòaûeKê @Zò ^éiõg bûùa jZýû KeòaûKê _âa©ðûC[aûe iûlý ù\A[ôùf, ^òRe _âZòKâòdû _âKûg Keò Kjò[ôùf ù~, Gjò eûd Zûu c^ùe iûcû^ý iû«ß^û ù\A[ôùf c¤ `ûgú \Šûù\g ùjûA[ôùf céZ aýqòcû^u @ûZàû gû«ò _ûA[û«û ùaûfò _âKûg KeòQ«òö @^êeì_ bûùa gòecYú @Kûkú \k ù^Zû Z[û _¬ûe _ìaðZ^ cêLýcªú gêLaúe iòõj aû\f _âZòKâòdû _âKûg Keò KjòQ«ò ù~, “i{^ Kêcûe, RM\úg UûAUfe I Kcf ^û[u _eò Gjò \wû iéÁòKûeúcû^uê `ûgú \Šûù\g ù\aû _ûAñ ùi iê_âòcùKûUð _~ðý« fXûA Keòùaö aòbò^Ü @\ûfZùe _Wòejò[ôaû Gjò \wûe gj gj `ûAf C_ùe ZßeòZ aòPûe Keòaû _ûAñ Gi@ûAUò MV^ KeòaûKê c¤ ùi \ûaò KeòQ«òö GjûKê iõù~ûM Kêjû~ûA_ûùe ù~, \úNð 15 ahð _ùe c¤_âù\gùe KõùMâi lcZûKê ù`eò[ôaû ùaùk Gaõ Gjûe ù^Zû Kck ^û[u cêLýcªú bûùa g_[MâjY Keòaûe @aýajòZ _ìaðeê Gjò eûd _âKûg _ûA[ôaûeê Gjû icMâ ù\gùe GK eûRù^÷ZòK aòZKðe KûeY ùjûAQòö \wû ù~CñVò ùjC aû ù~Cñ _éÂbìcòeê ùjC^û KûjóKò Gjû iað\û ^ò¦^údö G[ôùe ajê ^òeúj aýqò akò_W«òö ajê aýqòu Rúa^ùe @Pû^K Gjû GK cjû@bògû_ bûùa @ûiò[ûGö @ù^K _eòaûe QûeLûe ùjûA~òaû ij @ù^K iúc«ò^úu c[ûe iò¦êe @ûC jûZe gvû iaê\ò^ _ûAñ jRò~ûGö ajê gògê @^û[ jê@«òö Gjû GK iûcûRòK elie KêKéZý QWû KòQò ^êùjñö 1984 \wûKê ù^A @Kûkú \k _eò @ûùc eR^úZò KeòaûKê Pûjêñ ^ûjêñö GiµKðùe @ûùc GK ^òRÊ cZûcZ ù\aûKê C_iÚû_òZ KeòaûKê Pûjêñö _â[cZü KûeY ~ûjû [ûC^û KûjóKò \wû GK ibý icûR _ûAñ Kkuö Gjû iað[û ^ò¦^údö Gjû _Qùe [ôaû ùKøYiò KûeYKê ~êqòiõMZ ùaûfò Kjòaû @^ýûdö GjûVûeê akò @^ýûd ùjCQò \wû ùjaû_ùe iÚûYê bûùa Gjûe cìK \gðK ùjaûö \wûKûeúu @ù_lû cìK \gðK ùjûA[ôaû gûi^Zª G[ô_ûAñ @]ôK ù\ûhú ùaûfò @ûce ÆÁ cZö GiµKðùe @ûùc _ìaðZ^ _â]û^cªú bûeZ eZÜ @Ukaòjûeú aûRù_dúu ùMûUòG CqòKê CùfäL KeòaûKê Pûjóaêö 2002ùe MêRêeûUùe ùjûA[ôaû \wû _eòù_âlúùe ùi ZZþKûkú^ MêRêeûUe cêLýcªú Gaõ a©ðcû^e _â]û^cªú ^ùe¦â ùcû\òuê _eûcgð ù\A Kjò[ôùf “eûR]cð _ûk^ Ke”ö Gjò aûKýUòe Zû_ô~ðý @Zý« @^êgúk^ iûù_lö eûRû aû gûiK gûi^ _eòPûk^û Kfûùaùk ^òRKê iµì‰ð bûùa ^eù_lZû bûùa @af´^ Keòaû CPòZþö Gbkò KûŠe iéÁòKûeúcûù^ ~\ò ^òR ]cð, \k, RûZò aû ùMûÂúe ùjûA[û«ò Z[û_ò ùicû^uê KùVûe jÉùe \c^ Keòaû Gaõ _eòiÚòZòKê ^òdªY Keòaû gûiKe _â]û^ Kû~ðýö iû]ûeYZü \wû icdùe iõLýûfNê aû \êaðk cûù^ iaêVê lZòMâÉ ùjûA[û«òö \wûKûeúcû^u Vûeê ùicû^uê elû Keòaû iµì‰ð iêelû ù\aû Gaõ ùi[ô_ûAñ ^òRe @]ú^ùe [ôaû ^òeû_©ûelúcû^uê KùVûe Kû~ðýû^êÂû^ MâjY Keòaû _ûAñ ^òùŸðg ù\aû gûiKe ]cðö Lûfò ùiZòKò ^êùjñ \wû ùjaû cûùZâ GjûKê ^òdªYùe eLôaû, @^ý iÚû^Kê aýû_òaûKê ^ù\aû, ù\ûhú CMâ \wûKûeúuê gqò _âùdûM Keò \c^ Keòaû gûiKe _ec K©ðaýö \wû \ßûeû lZòMâÉ ùjûA[ôaû _eòaûe _âZò jûŸðòK iù´\^û RYûA ùicû^uê lZò_ìeY ù\aû Gaõ ù\ûhúcû^uê \Š ù\aûùe Z_ôeZû _âKûg Keòaû c¤ ‘eûR]cð’e ^òjòZû[ð ùaûfò @ûce cZ