iŸðûe afäb bûA _ùUfu i¹û^ûù[ð ÁûPêý @`þ fòaUòð

iŸðûe afäb bûA _ùUf 1875 ciòjû @ùKÖûae 31ùe MêRêeûUe ^û\ò@û\ ^ûcK ùQûU Mûñùe R^à MâjY Keò[ôùf û ùi bûeZúd RûZúd KõùMâie eûÁâúd ibû_Zò ùjaû ijòZ bûeZ ahðe _â[c C_-_â]û^cªú Gaõ ÊeûÁâ cªú \ûdòZß MâjY Keò[ôùf û Keciû\, ù_UfûW Gaõ ùaûeiû\ùe Äêf gòlû fûbKeò 1897 ciòjûùe cûUâòK _ûiþ Keò[ôùf û cêkeê Zûue @ûA^ _Xòaû flý [ôaûeê 1913ùe AõfŠe còWòfþ ùUµfeê @ûA^þùe aûeòÁeú _ûiþ Keòaû _ùe bûeZKê _âZýûaZð^ Keò[ôùf û _â[ùc ùi ùMû]âûeê @ûA^þ aýaiûd @ûe¸ Keò[ôùf Gaõ _ùe @j¹\ûaû\Kê iÚû^û"e Kùf û 1928 ciòjûùe AõùeR ieKûeue a¡òðZ bìcòKe aòùeû]ùe aùŸðûkò Vûùe ù~Cñ @ûù¦ûk^ ùjfû _ùUf Zûjûe ù^ZéZß ù^A[ôùf Gaõ aùŸðûkòe i`kZû Zûuê icMâ ù\gùe iŸðûe eìù_ _eòPòZ KeûA[ôfû û @ûA^þ aýaiûd Keê[ôaû ùaùk ùi RùY Cy ùKûUòe @ûA^m bûùa ^òRKê _âZòÂû Keò_ûeò[ôùf û cjûcôû Mû§úu @ûjßû^ùe ùi Êû]ú^Zû @ûù¦ûk^ùe ù~ûMù\ùf Gaõ1920ùe ùi MêRêeûU _âù\g KõùMâi KcòUòe @¤l ùjûA[ôùf û cjûcôû Mû§ú ùRfþùe [ôaûeê ùi 1923 ùe ^ûM_êe KõùMâi iZýûMâje ù^ZéZß ù^A[ôùf û 1930e faY iZýûMâjùe ùi cjûcôû Mû§òu ijòZ _âcêL bìcòKû MâjY Keò KûeûaeY Keò[ôùf û 1931 ciòjûùe @Lôk bûeZ KõùMâi KcòUòe ibû_Zò bûùa ^òaðûPòZ ùjûA[ôùf û 1938 ciòjûùe _ùUf KõùMâi iõMV^Kê ZéYcék Éeeê igq Keò[ôùf û cjûcôûMû§ú KõùMâie ù^ZéZß ù^C[ôaû ùaùk _âKéZùe KõùMâi iõMV^e _âcêL ɸ [ôùf iŸðûe afäb bûA _ùUf û 1934 ciòjûùe KõùMâi ^òaðûP^ _âPûeùe ùi cêLý _eòPûk^û \ûdòZßùe ejò[ôùf û 1942 ciòjûùe cjûcôûMû§ò ù~ùZùaùk bûeZ QûW @ûù¦ûk^ @ûe¸ Kùf ùiùZùaùk ù^ùjeê , PKâaZðú eûRùMû_ûkPûeú I ùcøfû^û @ûRû\þ Zûue aòùeû] Keò[ôaû ùaùk iŸðûe _ùUf Mû§úu \éX ic[ð^ Keò[ôùf û _ùUf Lêaþ gúNâ @ûù¦ûk^ Keòaû C_ùe MêeêZß ù\C[ôaû ùaùk ù^ùjeê GjûKê aòk´òZ KeòaûKê Pûjêñ[ôùf û ùghùe Mû§ú I _ùUfu _âbûaeê 1942 @MÁ 7ùe @Lôk bûeZ KõùMâi KcòUò Gjò _âÉûaKê MâjY Kfû û ùijò \ò^ aù´ùe GK fl ùfûKu icûùagùe _ùUf ù~Cñ C\þùaû]^ ù\A[ôùf, HZòjûiòKcûù^ AõùeRcû^u aòeê¡ùe bûeZúdcû^uê C\þaê¡ Kfûbkò Gjû GK iaðùgâ HZòjûiòK bûhY [ôfû ùaûfò @bòjòZ Keò[û"ò û 1946ùe KõùMâie eûÁâúd @¤l ^òaðûP^ ùjfû û Gjû iaêVûeê MêeêZß_ì‰ð ^òaðûP^ [ôfû, KûeY ~òG KõùMâie ibû_Zò ùjùa Êû]ú^Zû _âû¯ò_ùe ùijò jó ù\ge _â[c _â]û^cªú _\ùe @ûiú^ ùjùa û bûeZe 16Uò _âù\geê 13Uò _âù\g ùLûfûùLûfò bûùa _ùUfuê ic[ð^ RYûC [ôaûùaùk cûZâ 3Uò eûRý ù^ùjeêu i_lùe [ôùf û Kò"ê Mû§ú ù^ùjeêuê _â]û^cªú _\ùe ù\LôaûKê Pûjêñ [ôaûeê ^òaðûP^e @Ì ùKùZ\ò^ _ìaðeê ^òaðûP^eê Ijeò ~òaû _ûAñ _ùUfuê @^êùeû] Keò[ôùf û ùMûUòG ùjùf _âZòaû\e g± CyûeY ^Keò _ùUf ^òaðûP^eê Ijeò ~ûA[ôùf û ù\g aòbûR^ ùaùk icÉ _âZòùh] cìkK aýaiÚû iùZß _âûd 10 fl ùfûK céZêý aeY Keò[ôùf û ù\X ùKûUò ùfûKuê aòiÚû_òZ ùjaûKê _Wò[ôfû û aòbûR^ _âÉêZòKê ù^A Gjò jûY KûU Pûfò[ôaû ùaùk Gaõ cjûcôû Mû§ú KfòKZûùe @ûceY @^g^ùe aiò[ôaû ùaùk ù^ùjeê Zeaeò@û bûùa AõùeR cû^u ijòZ bûeZe Êû]ú^Zû Pêqòùe Êûle Keò[ôùf Gaõ 1947 ciòjû @MÁ 14 ZûeòL c¤ eûZâò _ùe bûeZ Êû]ú^Zû _ûA[ôfû Gaõ ù^ùjeêuê lcZû jÉû"e Keû~ûA[ôfû û 1949 ciòjû iê¡û 8 fleê C¡ßð jò¦ê geYû[ðú bûeZùe @ûgâd ù^Aiûeò [ôùf û _ûKòÉû^ _âgûi^ Zûu ù\geê jò¦êcû^uê gqò _âùdûMKeò bûeZKê _VûC [ôaûùaùk ù^ùjeê _ûKòÉû^e _â]û^cªú fò@ûKZ @fäúu ijòZ _ûeÆeòK ijù~ûM Gaõ bûeZùe cêifcû^u iêelû ù\aû _ûAñ \òfäú eûRò^ûcû Keò[ôaû ùaùk _ûKòÉû^e Gjò aaðùeûPòZ jò¦ê aòùeû]ú cù^ûbûa iõ_Kðùe ^úea ejò[ôùf û ùiùZùaùk _ùUf Gjûe Zúaâ aòùeû] Keò[ôaû ùaùk Zûu cªú cŠke @^ýZc i\iý Wü. gýûcû _âiû\ cêLûRðú I ùK. iò ^òùdûMúu bkò Kýûaòù^U cªúcûù^ AÉ`û ù\A[ôùf û bûeZ Êû]ú^Zû _ûAaû icdùe bûeZùe cûZâ 12 _âù\g Gaõ 565Uò ÊõdgûiòZ _âò^èfú ùÁâUþ aû eûRû / cjûeûRû / ^aûa / iêfZû^ _âbéZòu \ßûeû gûiòZ eûRý [ôfû û ùZYê 1946 ciòjû ùc 16 ZûeòLùe Kýûaòù^Uþ còg^ Gjò eûRý MêWòKe cògâY _ûAñ _âÉûa MâjY Keò[ôùf Gaõ cjûcôûMû§úu cZùe G \òMùe Kû~ðýû^êÂû^ _ûAñ afäb bûA _ùUf jó iaðùgâ aýqòZß [ôùf û gâú _ùUf Zûue aògßÉ ÊeûÁâ iPòa Z[û Gjò cògâY _ûAñ MVòZ ÊZª cªYûkde \ûdòZßùe [ôaû bò._ò ùc^^u ijù~ûMùe Gjò \êeêj Kû~ðýe ù^ZéZß ù^A i`kZû fûb Keò[ôùf û G[ô_ûAñ \êA _âKûe eûRò^ûcûe aýaiÚû Keû~ûA[ôfû û ùMûUòG ùjfû 'ÁûŠ Áòf GMâòùcõU' @^ýUò 'A^þÁâêùcõU @`þ @ûKþùgi^' û _â[c eûRò^ûcûùe AõùMâR @ckùe ù\gúd eûRýcû^uê còkê[ôaû iêaò]û iêù~ûM @_eòaZòðZ eLôaû _ûAñ _âZògâéZò \ò@û~ûA[ôfû ùaùk cògâY _âKâòdûùe i¹Zò RYûA ù\gúd eûRý MêWòK A^ÁâêùcõU @`þ @ûKþùgi^ùe \ÉLZ Keòaûe aýaiÚû Keû~ûA[ôfû û 1948 Rû^ê@ûeú 30ùe cjûcôû Mû§úu cêZêýe @aýajòZ _ìaðeê ùgh aýqò bûùa _ùUf jó Zûuê iûlûZ Keò[ôùf û Mû§òue Gjò @ûKiàòK aòùdûM _ùUfuê câòdcûY Keò[ôfû Gaõ ùi jé\þùeûMùe _úWòZ ùjûA[ôùf û 1950 ciòjû Wòùi´e 15ùe Gjò cjû^ eûÁâ^ûdKue aòùdûM NUòfû û eûÁâaû\ú ù^Zû bûùa Zûue cj^údZû _ûAñ 1947 Rû^êdûeúùe AõfŠe UûAcþ cûMûRò^ @Riâ _âgõiû Keòaû ijòZ _âQ\_Uùe _ùUfue Qaò _âKûgòZ Keò[ôùf û Zûue \éX ^ò¿Zò Gaõ ùKû÷Yiò K[ûKê Weò^~ûA Zû'e iû[ðK Kû~ðýû^êÂû^ ù~ûMñê Zûuê 'ùfû÷jcû^a' ùaûfò Kêjû~ûG û HZòjûiòK cûù^ ù\g cògâYùe Zûue akò bìcòKû ù~ûMñê Zûuê 'bûeZe aòiþcûKð' ùaûfò Kjò[û"ò û \êüL I _eòZû_e aòhd ù~ Êû]ú^ bûeZùe iŸðûe afäb bûA _ùUfuê ~[û ù~ûMý i¹û^ còkò^ûjó û ù^jêeê Gaõ gâúcZú A¦òeû Mû§ú ^ûcùe jRûeeê C¡ßð RûZúd _âZòÂû^ I RûZúd Éeùe MêeêZß _ûA[ôaû @^êÂû^ ^ûcòZ Keû~ûA[ôaû ùaùk _ùUfu ^ûcùe Z\^êeì_ _â\ùl_ MâjY Keû~ûA^ûjó û G_eò Kò ^òR Rúa^ Kûk bòZùe ù^ùjeê I A¦òeûuê bûeZ eZÜ i¹û^ _â\û^ Keû~ûA[ôaû ùaùk _ùUfuê eûRúa Mû§ú ijòZ 1991ùe céZêýe 41ahð _ùe ceùYûZebûùa bûeZ eZÜ \ò@û~ûA[ôfû û gâú ^ùe¦â ùcû\ò MêRêeûUe cêLýcªú[ôaû ùaùk iŸðûe _ùUfu iáZòùe _é[ôaúe iaêVûeê CyZc iàûeKú ^òcðûY Keòaûe ù~ûR^û Keò[ôùf Gaõ _â]û^cªú ùjaû _ùe 2014-2015 @û[òðK ahðùe G[ô_ûAñ _âûe¸òKbûùa 200 ùKûUò Uuû cêe Keòaû ijòZ Zûue Gjò Wâòcþ ù_âûùRKUþ, ^câ\û Wýûcþe iŸðûe ùiûeae bòZùe Wýûc Vûeê 3.2KòùfûcòUe \ìeùe GK _âûKéZòK lêZâ \ßú_ C_ùe iŸðûe afäb bûA _ùUfu _âZòcû _âZòÂû Kûc @ûe¸ Keò[ôùf û Gjò _âZòcûKê ÁûPýê.@`þ.dê^êUò Kêjû~ûC[ôaû ùaùk Zûu R^à \òai @ùKÖûae 31Kê ^ýûiþ^ûf dê^êUò ùW aû RûZúd GKZû \òai eìù_ _ûk^ Keû~ûCQò û Zûu i¹û^ûù[ð e^þ.`eþ.dê^êUò aû GKZû _ûAñ MY ù\÷ûW Kû~ðýKâc KeûùjûA@ûiêQò û _ùUfue Gjò _âZòcìZòð _é[ôaúe iùaðûy _âZòcû ùja ~ûjû Pú^e ùM÷ûZc aê¡u(128 còUe) _âZòKéZòe CyZûKê _Qùe _KûAQò û G[ôùe 5700 ùcUòâKþ U^þ IR^ Z[û 75000 N^ còUe fêjû aýajûe Keû~ûAQò û G[ô_ûAñ iûeû bûeZ ahðe 6 fl Mûñeê 5000 U^þ fêjû iõMâj Keû~ûAQò û Gjû bûeZ Z[û _é[ôaúe @^ýZc ùgâ _~ðýU^ ùlZâbûùa aògßaûiúu \ßûeû @û\éZ ùja ùaûfò aògßûi Keû~ûCQò û

@¤û_K _ì‰ðP¦â cfäòK