ùeûjòw¥ûuê ùeûK

cò@ûñcûee \lòY-_½òc C_Kìkùe aûõfûù\g iõfMÜ ‘eLô^þ’ _âù\g @aiÚòZö ‘eLô^þ’e _êeêYû ^ûc ‘@eûKû^þ’ I Zû _ìaðeê ‘eûjòwþ’ [ôfû ö Gjò ùeûjòwþ (eLô^þ) _âù\ge cìkZü awkûbûhú cêifcû^þcûù^ ‘ùeûjòwýû’ ^ûcùe _eòPòZ ö ieKûeú R^MY^û @^ê~ûdú 6 ùKûUò R^iõLýû aògòÁ cò@ûñcûeùe Gcû^u iõLýû 5 _âZògZ Gaõ ùicûù^ cêLýZü iê^Üò iµâ\ûde ö icê\ûd R^iõLýûe 89 _âZògZ ùaø¡ ]cðûaf´ú I ùicû^u c]ýeê ‘ù[eûIßûWû’ iµâ\ûd iõLýûajêk I _âbûagûkú ö ‘ùeûjòwýû’cûù^ ^òRKê cò@ûñcûe @]ôaûiú ùaûfò \ûaò Keê[ôùf iê¡û, iõLýûajêk ‘acðû^þ’ R^iû]ûeY Zûuê awûkò cêifcû^þ I @^ê_âùagKûeú ùaûfò aòPûe Keò[û@û«ò ö ùZYê ieKûeú Éeùe c]ý cò@ûñcûee 135Uò cìkRûZò c]ýùe ‘ùeûjòwýû cêifcû^’uê iûcòf Keû~ûA^ûjó ö 1820ùe acðû^þcûù^ ‘@ûeûKû^þ’ C_Kìk @*kKê aòâUògþ gûi^û]ú^ bûeZKê ic_ðY Keòaû_ûAñ aû]ý ùjùf ö `kZü awkûbûhú cêifcû^cûù^ Cq @*kùe aiZò iÚû_^ Keòaû_ûAñ iêù~ûM _ûAùf ö 1947ùe bûeZe Êû]ú^Zû Z[û aòbûR^ Gaõ 1948ùe acðûe Êû]ú^Zû fûb_ùe iúcû^ò¡ðûeY iù©ß, _ìað-_ûKòÉû^eê @^ê_âùag Rûeò ejòfû ö cò@ûñcûeùe bûeZe eûÁâ\ìZ ejò[ôaû gâú bûÄe cògâu iìP^û @^ê~ûdú, 1940eê acðûùe KòQò aòzò^ÜZûaû\ú ùMûÂú iKâòd [ôùf Gaõ 1946ùe cj¹\ @fäú Rò^Üûuê _âÉûaòZ _ìað- _ûKòiÚû^ùe cò@ûñcûee KòQò @õg iûcòf Keòaû_ûAñ @^êùeû] Keò[ôùf ö Kò«ê iûceòK _\ùl_ ù~ûMêñ Zûjû ùiùZùaùk i`k ùjûA ^[ôfû ö cûZâ 1948ùe acðûe Êû]ú^Zû _ùe_ùe, cêRûjòŸò^þcûù^ eqûq iõNhðKeò @ûeûKû^þe ùeûjòwýû ajêk ‘cdê’ @*kKê ^ì@ûbûùa MXòCVò[ôaû Aiþfûcú eûÁâ _ìað-_ûKòÉû^ ijòZ iûcòf Keò[ôùf ö KûkKâùc Gjò cêRûjòŸò^þcû^uê acðû ùi^ûaûjò^ú \c^ Keò[ôùf iê¡û @ûRò_~ðý« iµì‰ð cìkù_ûQ Keò_ûeò^ûjòñ ö AZòc]ýùe ‘ùeûjòwýû’u iõLýû 30 flùe _j*ò iûeòfûYò ö aògß cêifcû^ RMZ AùŠûù^iò@ûùe LâúÁò@û^u _ûAñ ‘Zòcêe’ I @û`âòKûùe iê\û^e \lòY bûMKê ù^A ‘\lòY iê\û^’ ^ûcùe @fMû ù\g MV^ ùjfû_eò, ùeûjòwýûu _ûAñ GK ÊZª Aiþfûcú eûÁâ MV^ Keòaû_ûAñ ù_âû›ûj^ ù\A @ûiêQ«ò ö Gjò Kû~ðýùe _ûKòÉû^ iùcZ @^ýû^ý cêifcû^ ù\g iKâòd @Q«ò ö KòQò Pec_^Úú ùeûjòwýû ùMûÂúue @fKûG\û Gaõ @^ýû^ý CMâaû\ú iõMV^ ijòZ iµKð ejò[ôaû _âcûY còkòiûeòQò ö ùZYê ùeûjòwýûcû^uê cò@ûñcûeùe aòzò^ÜZûaû\ú bûaùe MY^û Keû~ûA aýû_K R^@ûùKâûg iéÁò ùjûAQò ö cò@ûñcûeùe 2010ùe eûR^úZòK _…_eòa©ð^ ijòZ GK ^ìZ^ RûZúdZûaû\e Rê@ûe CVòQò ö Gjò _eòù_âlúùe ùeûjòwýû cêifcû^uê ù\ge iûaðùbøcZß, eûÁâúd _eòPd Gaõ iêelû _âZò aò_\ ùaûfò aòPûe Keò Zûu C_ùe @ûKâcY @ûe¸ ùjCQò ö `kZü aòMZ ahð cû^uùe ‘ùeûjòwýû’ I ‘ùaø¡’u c]ýùe bdue iûµâ\ûdòK \wû iõNUòZ ùjûAQò ö Gjò \wû_úWòZ, _âZòùgû] _eûdY ùeûjòwýûcûù^ ajê iõLýûùe aûõfûù\g aûUù\A bûeZ bòZeKê ]ùiA _gêQ«ò ö aûõfûù\g ~\òI GK cêifcû^ eûÁâ Gaõ ùeûjòwýûcûù^ cìkZü awkûbûhú, Z[û_ò Gcû^uê ^ûMeòK bûaùe MâjY KeòaûKê _âÉêZ ^êùjñ ö aò.Giþ.G`þ. @ûA.Rò. iù«ûh ùcùjeûu iìP^û @^ê~ûdú ^òKU @ZúZùe _½òcawe C©e-Paòg _âMYû Ròfäûe aûõfûù\g iúcûeê Gjò_eò @^ê_âùag ùPÁû Keê[ôaû @ù^K ùeûjòwýûuê Mòe` Keû~ûAQò ö ùijò_eò C©eawe aûfêeNûU iúcûa©ðú @*keê 7RYuê Gaõ eûRý _êfòiþ \ßûeû c]ý gj gj ùeûjòwýûuê Mòe` Keû~ûAQò ö aòbò^Ü iìZâeê còkê[ôaû Lae @^êiûùe_½òcawe aòbò^Ü Ròfäûùe ajêiõLýûùe Gcû^u @^ê_âùag NUòQò ö iaêVûeê @]ôK @^ê_âùag Êeì_^Me, agúejûU, MûdûNûUû AZýû\ò iúcûa©ðú @*kùe NUêQò ö cò@ûñcûeeê iò]û bûeZ bòZeKê @^ê_âùag ùjC ^[ôaûeê, cò@ûñcûeþ ieKûeu ijòZ c]ý G i´§ùe @ûùfûP^û Keòaû i¸a ùjûA_ûeê ^ûjó ö C_faþ] Z[ý @^ê~ûdú _âûd 40 jRûe ùeûjòwýû bûeZe aòbò^Ü eûRýùe @^ê_âùag KeòiûeòùfYò ö MZ ahð \lòY \òfäúùe 2 jRûe ùeûjòwýû @aiÚû^ Keò ai«aòjûeiÚòZ ‘dê^ûAùUWþ ù^i^þi jêýcû^þ eûAUþi Kcòg^’ ^òKUùe ùicû^uê @«RðûZúd geYû[ðúe cû^ýZû ù\aûKê \ûaò Keò[ôùf ö cûZâ ùa@ûA^þ @^ê_âùag Keò[ôaûeê Zûjû i¸a ùjûA^[ôfû ö R^iû]ûeYu Pû_ù~ûMêñ ùicûù^ aòZûWòZ ùjûA jûA\âûaû\e cêifcû^ ajêk @*kùe @ûgâd ù^A[ôùf ö \òfäú, C©e _âù\g, jeòdû^û, _êù^, Rû¹ê I Kûgàúee @ù^K c\âûiû I IßûK`þ ùaûWð \ûdòZßùe ùeûjòwýûcûù^ @aiÚû_òZ ùjaû iìP^û _âû¯ ùjCQò ö Gùa ùicûù^ _½òcaw I @ûgûceê ùKek , ùZùfwû^û, I ùKek @bòcêùL ùUâ^ ù~ûùM _kûd^ KeêQ«ò û G[ôù^A Méjcªûkd iZKð iìP^û Rûeò KeòQò û ùek aòbûM c¤ @ûe_òG`Kê iZKð iìP^û Rûeò Keò ùKCñ ùUâ^ ù~ûùM ùeûjòwýûcûù^ @^ý eûRýùe _gêQ«ò Zûjû iìPòZ KeòQò û a©ðcû^ _âgÜ CVêQò, ùeûjòwýû @^ê_âùag _âZò ieKûeu Pec C\ûiú^Zû Gaõ ^ec @ûbòcêLý, bûeZKê cjwû _Wòa^ò Z ? cò@ûñcûeùe ùeûjòwýûu C_ùe @ûKâcYe aòùeû] Keò cê´ûAe @ûRû\þ cA\û^ùe Aiþfûcú Pec_^Úúu Ze`eê jòõiûZàK _â\gð^ Keû~ûA[ôfû ö RêfûA 7 ZûeòLùe ùaø¡cû^u iaðùgâ gâ¡ûùK¦â ùaû]Mdû cjûùaû]ô c¦òeùe iòeòGfþ aòùÇûeY _Qùe c]ý ‘ùeûjòwýû’u bìcòKû ejò[ôaû iìP^û còkòQò ö AŠò@û^þ cêRûjòŸò^þ ijòZ N^ò iµKð eLê[ôaû fÄe-A-ùZûGaû Gaõ Zûjûe ^ìZ^ @aZûe ‘RcûZþ-C\þ- \Ißû’ ùeûjòwýûcû^uê @ù^K \ò^eê @ûZuaû\ _âgòlY ù\A@ûiêQ«ò ö KeûPú ù_âiþ Käaþùe @^êÂòZ GK iû´û\òK i¹òk^úùe ‘RcûZþ-C\þ-\Ißû’e @ûZuaû\ú ù^Zû ‘jû`òRþ idò\þ’ ùNûhYû Keò[ôfû ù~- “cò@ûñcûeò cêifcû^uê ùRjû\þ _ûAñ icÉ _âKûe ijù~ûM Keû~òa ö RcûZþ-C\þ-\Ißû ùeûjòwýû @ûKâcYùe cìK \gðK ùjûA aiò ejòa ^ûjó ö” ùRjû\þ ^òcù« KµêýUe I ùiûiò@ûf còWò@ûe Kòbkò _âbûagûkú _âùdûM Keû~òa, ùi[ô_ûAñ _ûKòÉû^e “ceþKRþ-@fþ-Kêaû-c\âûiû”ùe ùeûjòwýûcû^u _ûAñ GK _âgòlY Kcðgûkû c]ý @ûZuaû\ú iõMV^ Ze`eê @ûùdûR^ Keû~ûA[ôfû ö @ûùceòKû, aûõfûù\g, iòwû_êe Gaõ bûeZe Mê¯Pe iõiÚûe còkòZ Z[ý @^ê~ûdú, ‘fÄe-A-ùZûGaû’ I ‘RcûZþ-C\þ-\Ißû’ cò@ûñcûeùe “\ò`û-G-cêifcû^þ @eûKû^þ (acðû)” ^ûcK GK @ûZuaû\ú iõMV^ ùeûjòwýûcû^u _ûAñ ajêahð _ìaðeê @ûe¸ KeòiûeòQ«ò ö _ûKòÉû^ú @ûZuaû\ú iõMV^MêWòK ùicû^u aûõfûù\gú ijù~ûMúcû^uê ùeûjòwýûcû^u _âgòlY Kû~ðýùe fMûAQ«ò ö ‘jeþKZþ-Cfþ-Ròjû\þ-@fþAiþfûcò’ I ‘RcûZþ-Cfþ-cêRûjòŸò^þ aûõfûù\g’ ^ûcK @ûZuaû\ú iõMV^, cò@ûñcûeùe ‘RcûZþ-Cfþ-@eûKû^þ’ ^ûcùe GKgûLû @ûe¸ KeòQ«ò ö Gjò CMâaû\ú iõMV^ cò@ûñcûeþ iúcû iõfMÜ aûõfûù\ge ‘a¦ûe a^’ Ròfûe iê\ìe ^òKû*^ iÚû^cû^uùe _âgòlY gòaòe  PkûA @ûiêQò ö ùZYê Gjò \wû _úWòZ, @«RðûZúd CMâaû\ú iõMV^ ijòZ iµéq, ùRjû\ú ùeûjòwýûu bûeZùe ùafMûcþ @^ê_âùag, eûÁâúd iêelû \éÁòeê ùKùZ iù´\^gúk Pò«û Keû~ûA_ûùe ö bûeZ ajê_ìaðeê @ùa÷] aûõfûù\gú @^ê_âùag ù~ûMêñ R^iõLýûùe @i«êk^ NUò @ù^K _âKûee iûcûRòK, iûõÄéZòK, @û[ðôK, eûR^úZòK iciýûùe RRðeòZö bûeZe cZ\ûZû _eòPd_Zâ jûif Keò @ûiûc, aòjûe, SûWLŠ, _½òcaw @û\ò eûRýe iúcûa©ðú Ròfûcû^uùe aûõfûù\gú cZ\ûZû @ûRò ^ò‰ðûdK bìcòKûùeö aûõfûù\g I ù^_ûk iúcûKê fûMò aòjûee Kòg^MõRVûeê Aiþfûcþ_êe _~ðý« 32 Kòcò @*k ‘PòùK^þ ù^Kþ’ bûaùe _eòPòZö Gjò ‘PòùK^þ ù^Kþ’ GKcûZâ bìbûM ~ûjû c]ýù\A iµì‰ð C©e_ìað ijòZ iµKð elû Keû~ûA[ûG ö cûZâ Gjò @*kKê @ùa÷] aûõfûù\gú @^ê_âùagKûeúcûù^ KaþRûKê ù^AiûeòùfYòö ‘PòùK^þ ù^Kþ’ _…òKê ‘ùeûjòwýû’u ajêiõLýûùe @^ê_âùag _eòiÚòZòKê @ûjêeò aò_{^K Keòa ö Pú^ ~ê¡ icdùe ‘aûMþùWûMþeû’ aòcû^a¦eKê iêelòZ eLôaû _ûAñ ‘PòùK^þ ù^Kþ’ ^òKUiÚ aòjûee ‘_ì‰ðò@û’ Ròfûùe ‘Pê^û_êe’ aòcû^a¦eKê aòKgòZ Keû~ûA[ôfûö @ûRò Zû Pûeò_ùU aûõfûù\gú I cýû^þcûee ùeûjòwýû @^ê_âùagKûeúu @ûiÚû^ö GVûùe @ûAGiþ@ûAe MZòaò]ô RûeòejòQòö ùZYê @ùa÷] @^ê_âùagKûeúuê Z}ûk PòjÜU Keò \éX Kû~ðýû^êÂû^ ù^aûe @ûagýKZû ejòQò ö