ù^_ûk ij iêiµKð Reêeú

ù^_ûk ij iêiµKð Reêeú cjûgqò bûùa Cbû ùjCQò bûeZö R^iõL¥ûVûeê @ûe¸Keò Gjûe ùbøùMûkòK I @[ðù^÷ZòK iÚòZòKê aòPûeKê ù^A @ûMûcú icd ù~ bûeZe ùja ZûjûKê ùKjò @ÊúKûe Keê^ûjû«òö @ûùceòKû, eêh¨, Pú^¨, _ùe bûeZ ù~ 4[ð cjûgqò ùjaûKê ~ûCQò, ZûjûKê ù^A aòPûeaòcgð I @ûùfûP^û [cò^òö Kò«ê GbkòiÚòZòùe @ûce Kû~ð¥Kkû_Kê fl¥ Kùf, aòù\g ^úZòKê icúlû Kùf @ûùc Gjò iÚòZòeê ajê \ìeùe ejò[ôaû _âZúdcû^ jêGö Pú^ ù^_ûkùe @û]ô_Z¥ aòÉûe _ûAñ Rûf aòQûAaûùe fûMòQòö G_eò iÚòZò bûeZ _ûAñ c¤ @^êKìk ^êùjñö @ûMbkò ùZYê \ßò_ûlòK @ûùfûP^û i¸a ^êùjñ; KûeY Pú^Kê ù~ùZ Cù_lû Kùf c¤ Zû’e @\ég¥ C_iÚòZò ejòaû ^ò½òZö ùZYê GK ^ìZ^ KìUù^÷ZòK icúKeY aûU ùLûRòaûKê _Wÿòaö G[ô_ûAñ @ûc eûRù^÷ZòK ù^ZéZß I KìU^úZòmcûù^ ~ZÜaû^ ùjaû @ûag¥Kö _ùWûgú eûÁâu ij bûeZe iûõ_âZòK iõ_KðKê @aùfûK^ Kùf @ûc ‘_ùWûgúu _âZò aòù\g ^úZò’ù~ ~ù[Á _âbûaú ^êùjñ Zûjû ÆÁö _ùWûgú _ûKòÉû^Vûeê @ûe¸Keò Pú^, cûk\ßú_, aûõfûù\g, gâúfuû, ù^_ûk I bêUû^ bkò eûÁâu ij bûeZe iõ_Kð Gùa @ûgû^êeì_ bûùa iek ^êùjñ aeõ RUòk ejòQòö MZ KòQòcûie NUYûKâcKê ~\ò aòùgähY Keû~ûG, RûYòùja @ûùc I @ûc iÚòZò Gùa ùKCñVò? cjûgqò Kjòaû Z’ \ìee K[û @ûc K[û gêYòaûKê c¤ _ùWûgú eûÁâ _âÉêZ ^êj«òö _âZò K[ûùe bûeZKê ùicûù^ @Yù\Lû KeòPûfòQ«òö _ûKòÉû^ _âiwùe GZòKò Kêjû~ûA_ûùe, Gjû bûeZVûeê R^àù^A aò bûeZKê P¥ûùf¬ KeêQòö Zò^ò Zò^ò[e i¹êL ~ê¡ùe ùgûP^úd _eûÉ ùjaû iù©ß 1993 cê´A iòeòR¨ aòùÇûeYVûeê 2008e 26/11 ^eiõjûe NUYû _âKûeû«ùe NUûA PûfòQòö jò¦ò-Pú^ò bûAbûAö Gbkò c]êe iõ_Kð bòZùe Pú^¨ cûWòaiòfû bûeZe gjgj aMð cûAf¨ @*kö Gùaaò bûeZe @aòùz\¥ @õg @eêYûPk _âù\g C_ùe Zû’e @ûLôö Zò±Zúd ]cðMêeê \fûAfûcûuê bûeZ @ûgâd ù\A Pú^¨e Kîe\éÁòe gòKûe ùjûAiûeòQò ùKCñ Kûkeêö iõ_âZò f\ûL @*kùe Pú^¨e aòcû^NûUú I iWÿK_[ ^òcðûY PûfòQòö aâjà_êZâ ^\úe Rk C_ùe Pú^¨e ùfûfê_ \éÁò jó ZûKê ^\úa§ ù~ûR^û fûMò ù_âû›ûjòZ KeêQòö 1971 ~ê¡ùe aûõfûù\gKê bûeZ ù~Cñ ijù~ûM Keò[ôfû, ùijò a§êZßKê @ûRò iêelòZ eLôaûùe aò`k ùjûAQòö ùiVûùe Gùa jRûe jRûe jò¦ê aò_\ùeö aûõfûù\g ~ê¡a¦úuê ù^A iéÁò ùjûA[ôaû \ûaû^ke _âbûaùe Gùa bûeZúd cìkaûiò¦û ùiVò ^òAZò ceêQ«òö @^¥_ùU bûeZ-aûõfû iúcû«ù\A ùKak iúcû_ûe CMâaû\ú Kû~ð¥ Pûfò^ò; aeõ ùa@ûA^ @ÈgÈ PûfûY, Rûfù^ûU¨ I ^ògû Kûeaûe aXòaûùe fûMòQòö ^òKUùe cûk\ßú_ bkò lê\â \ßú_eûÁâ c¤ bûeZKê ùaLûZòe KeòQòö Gjûe _ìaðZ^ eûÁâ_Zò cj¹\ ^iò\¨ ^òR Mòe`\ûeò ùeûKòaûKê ùiVûe bûeZúd \ìZûaûiùe @ûgâd ù^ùfö bûeZ Zûuê cêq Keòaû fûMò cûk\ßú_ ieKûeu ij @ûùfûP^û Keò _âZògîZò _ûA[ôfûö `kùe ^iò\¨ bûeZúd \ìZûaûieê iêelòZ aûjûeò_Wòùf iZ; cûZâ \êA\ò^ _ùe _âZògîZòKê ùaLûZòe Keò ^iò\¨uê ùiVûe ieKûe Mòe` Kùfö Gjû _ùe ^iò\ \úNð ahð ùRfùe ejòaû _ùe @\ûfZu ^òùŸðg Kâùc cêKêkòQ«ò û ùiVûùe Gùa KòQò \ò^ Zùk ReêeúKûkú^ _eòiÚòZò fûMê Keò eûÁâ_Zò @a\êfäû c^cû^ò Kùf û ^iò\ bûeZKê jÉùl_ _ûAñ @^êùeû] Kùf û bûeZe @^êùeû]Kê c¤ @a\êfäû ùaLûZòe Keòù\ùf û Giaê ùi Pú^ _âùeûP^ûùe I iûjiùe Keê[ôaû RYû_Wòfû û cûk\ßú_ ùjC aû ù^_ûk bûeZe _ùWûgúcû^uê Pú^ Keûd© KeêQò û ù^_ûkùe cûIaû\ú ù^ZéZßKê P¥ûùf¬ Keò bûeZ c¤ Gjò GKcûZâ _ûaðZ¥û*k jò¦êeûÁâe ic[ð^ jeûAiûeòQòö bûeZe Êû]ú^Zû _eVûeê bûeZe KõùMâi\k ij ù^_ûkú KõùMâie iõ_Kð ajêZ bf ejò@ûiòQò û bûeZùe KõùMâi \k \úNðKûk _âbûagûkú [ôfû _eò ù^_ûkùe c¤ ùK¦âúd aò·ee ù^_ûkú KõùMâi gqògûkú ejò[ôfû û Kò«ê ù~ùaVê bûeZe ·_, cûIaû\úu @ûù¦ûk^, MYZª _âZòÂû Keò eûRZª jUûAaû fûMò C\ýc ùjfû ùiùaVûeê Pú^e _âbûa @]ôK cûZâûùe aé¡ò _ûAfû û Gjû iZ ù~ bûeZ I ù^_ûkùe cûIaû\ú aò·e]ûeûKê C{ßúaòZ Keò eLôaû _ûAñ Pú^ ieKûe 1962e ~ê¡ _eVûeê GK ù~ûR^ûa¡ C_ûdùe @[ð_â\û^ Keò@ûiêQ«ò û Pú^e cûIaû\ú ù^Zû I bûeZe cûIaû\ú ù^Zûu c¤ùe 50ahðùjfû iõ_Kð ejò@ûiòQò û ù^_ûke aòeûU^Me ù^_ûk I bûeZe cûIaû\úu Zú[ðiÚkú ùjûA @ûiòQò û ù^_ûkùe @aiÚû_òZ Pú^û eûÁâ\ìZu ijûdZûùe @ûRò~ûG Pú^ ieKûe bûeZ I ù^_ûkùe ^òRe eûR^úZòK _âbûa aòÉûe Keòaû _ûAñ bò^Ü bò^Ü Éeùe @[ð_â\û^ Keò@ûiêQ«ò û Gjò \êAù\ge fûbû^ßòZ ùMûÂú ^òRKê cûIaû\ú Kò´û cûI ic[ðK aê¡òRúaú jòiûaùe @ûRò~ûG \êAUò ù\gùe Kû~ðýeZ û ùicû^u _âùag gòlû^êÂû^ Vûeê ùi^û _~ðý« MYcû¤ceê eûR^úZò ~ûG aòÉéZ û ù^_ûk ^òaûðP^ _ûAñ ùiVûKûe bûeZ aòùeû]ú ùMûÂú ùiûiò@ûf còWò@û, WòRòUûf còWò@û Gaõ ùcûaûAf cû¤cùe icÉ _âKûe MûkòKê cû¤c Keò[ôùf û 40_âZògZ ù^_ûkú ~êa cZ\ûZûu bòZùe bûeZ aòùeû]ú _â·e @Zò aýû_K ùjûA[ôfû û Gùa aò Zûjû Rûeò ejòQò û Pú^û K©ðé_l ùiVûùe 15Uò iõMV^ c¤ MXûAQ«ò, ~ûjûe flý ùjfû bûeZ aòeê¡ùe @ûùfûP^û, ibû-icòZò @ûùdûR^ Keòaû û ^ì@û ieKûe ù^_ûkùe @ûiòaû_ùe _ûKòiÚû^ _eò bûeZ @ûC GK _ùWûgú _ûAfû ùaûfò KjòaûKê ùja û bûeZ-ù^_ûk c¤ùe 1850 KòùfûcòUe iúcû iòKòcþ, _½òcaw, aòjûe, C©e _âù\g I C©eûLŠ eûRýKê fûMòejòQò û 1950ùe ù^_ûk-bûeZ gû«ò I a§êZû Pêqò ù~ûMê bûeZùe ù^_ûkúcûù^ bûeZe ^ûMeòKu _eò icÉ iêaò]û _ûA @ûiêQ«ò û Gjû `kùe 80fl ù^_ûkú bûeZùe ùeûRMûe,·Kòeú, gòlû, ùi^ûùe ^ò~êqò _ûA_ûeòQ«ò û 7Uò ùeRòùc< ùKak ùMûLðûu _ûAñ bûeZúd ùi^ûaûjò^ú eLôQò û Cbd ù\g c¤ùe [ôaû iúcûùeLû @ù^K iÚû^ùe cêq ejòQò û ù^_ûke 90 _âZògZ ajðòaýû_ûe bûeZ c¤ ù\A ùjûA[ûG û aòMZ \ò^ùe ù^_ûkú RûZúdZûaû\ ^ûcùe _ûjûWò ùfûùK ùiVûKûe 51 _âZògZ cù]gú ùfûKuê bûeZúd GùR< bûùa PòZâY Keò iciýûKê RUòk KeòQ«ò û Pú^e iWK ù~ûR^ûùe iûcòf ùjaû_ùe ù^_ûk Pú^ Êû[ðùe Kû~ðýKeòaûe ÆÁ iõùKZ @ûMeê ù\AiûeòQò û ùZYê ù^_ûkùe @]ôK @[ð aò^òù~ûM Keò bûeZe Keò iúcû«Kê Pú^ @gû« Keòaûe ù~ûR^ûùe ejòQò û @ZúZùe bûeZ ieKûe ù^_ûke _âKÌMêWòKê jûZKê ù^A VòKYû icdùe ùgh Keò^[ôaûeê ùiiaê Gùa Pú^e jûZKê ~òaû ÆÁ RYû_WòfûYò û gjgj ahð ]eò cò[ôkû*k ùfûKu ij ù^_ûkùe ùfûKu _ûeòaûeòK iõ_Kð ejò@ûiòQò û ù^_ûkùe [ôaû Gjò ùfûKcû^u iõLýû _âûd 56fl ùja û ù^_ûke eûR^úZò _ûjûWò I icZk (ZeûA) c¤ùe aû<ò ùjûA ejòQò û KûVcûŠêe aûjê^, ùQZâú, ù^Ißûeú ùMûÂú iaêùaùk lcZûKê ^òR jûZùe eLô@ûiòQ«ò û ù^_ûke cìk aûiò¦û [ûeêcû^u iõLýû 16fl û @^ý _ûjûWò ùfûKu iõLýû 60fl û 1951eê @ûRò bòZùe bûeZ 76còfò@^ Wfûe @[ð ù^_ûkKê ijù~ûM eìù_ ù\AQò û ù^_ûke ùRûMaûYú-aòeûU-^Me, Rd^MeaWðaûg, ù^_ûk M¬ ùeûW- ù^_ûkM¬, ù^÷ûZû^Ißû-ùb÷ejûIßû, ^òC Rk_ûAMêWò- KûKebò…û ùek_[ ^òcðûY iùcZ eKþiûCf-aúeM¬, iê^ûCfò ùb÷ejûIßû, ùRûMaûYú- aòeûU^Me, ù^_ûkM¬, ùeûWþ ù^_ûkM¬ ic^ßòZ ~û* `ûUK ^òcðûY KeòQò û bûeZ ùQûU aW 537Uò _âKÌKê ù^_ûkùe iûeòQò û 2016-17ùe ù^_ûkKê bûeZ 300 ùKûUò Uuû ijù~ûM eìù_ ù\AQò û G_eòKò ù^_ûke _ûjûWò Ròfäûe ùfûKuê ùeûRMûe ù\aû_ûAñ bûeZ _leê ù^_ûkùe ùi^û ^ò~êqò eûfò @ûùdûR^ ùjûA[ûG û Gùa 32000 ùMûLðû ùi^û bûeZe iÚkùi^ûùe ^ò~êqò _ûAQ«ò û 2015-16 ahðùe @aie_âû¯ 1fl 25jRûe ùMûLðûùi^û Gaõ ùaiûceòK aýqòu _ûAñ bûeZ ieKûe 1974 ùKûUò Uuû _â\û^ KeòQ«ò û 2016- 17ùe Gjû aXò @]ôK 1773 ùKûUòùe ùjûAQò, ~ûjû 31 Wòùi´e 2016 ~ûG _â\û^ Keû~ûAQò û 25 G_âòf 2015 bìKµ icdùe bûeZ 16 G^þWò@ûeG`þ Uòcþ, 39aûdê ùi^ûaòcû^ùe 571U^þ eòfò` ù^_ûkKê ù~ûMûA [ôfû û Gjò ijù~ûM 67 còfò@^ @ûùceòKû Wfûe [ôfû û GjûQWû _ea©ðú ^òcðûY _ûAñ 250 còfò@^ Wfûe Gaõ 750 còfò@^þ iek EY ù~ûMûA ù\aûKê ù^_ûke KûVcûŠêVûùe 25Rê^þ 2015ùe bûeZ ùNûhYû Keò[ôfû û Giaê iù©ß ùcû\òu ù^ZéZßKê _ûKþ I Pú^ _eò ù^_ûk c¤ bd Keòaûùe fûMòQò û ùZYê Gjò ùQûU _ûjûWò ù\g ij iêiµKð _ûAñ @ûcKê GK iêiÚ aûZûaeY Zò@ûeò KeòZaûKê _Wòa û ù^_ûkKê iêjûAfû bkò KìU^úZò \ßûeû Gjò ù\gY ij iµKð iê]ûeòaûKê _Wòa û _â]û^c^\þZþeú ^ùe¦â ùcû\òuê \êA \ò^ò@û ù^_ûk MÉ Gjò _âdûie GK C_Kâc ùaûfò Kêjû~ûA_ûùe û